مقایسه کارآیی تله‌های مکفیل، سراترپ و قیفی در کنترل مگس‌های میوه

مگس‌های میوه، به ویژه مگس‌های مدیترانه‌ای (Ceratitis capitata) ، مگس میوه شرقی، مگس میوه انبه، مگس جالیز و مگس‌های زیتون، از جمله آفات مهم کشاورزی هستند که به محصولات باغی آسیب‌های زیادی وارد می‌کنند. برای کنترل این آفات، از انواع تله‌ها استفاده می‌شود که در اینجا به مقایسه سه نوع تله متداول، شامل تله‌های مکفیل، سراترپ و قیفی، پرداخته می‌شود.

تله مکفیل یا تله سطلی: تله ای موثر در کنترل مگس های میوه

تله مکفیل یا تله سطلی به دلیل طراحی خاص و استفاده از طعمه‌های جاذب مایع، به طور گسترده‌ای برای کنترل مگس‌های میوه استفاده می‌شود. این تله دارای ورودی‌هایی است که مگس‌ها را به سمت داخل جذب می‌کند و با استفاده از طعمه‌های پروتئینی و بیوشیمیایی مانند فرمون های جنسی، مگس‌ها را به دام می‌اندازد.

استفاده از تله مکفیل برای کنترل آفت مگس میوه به دلایل زیر رایج‌تر است:

1. طراحی ویژه برای مگس‌های میوه: تله مکفیل به طور خاص برای جذب مگس‌های میوه طراحی شده است. این تله دارای ظاهری است که مگس‌ها را به داخل تله جذب می‌کند، اما به دلیل ساختار خاصش، خروج از آن را برای آنها دشوار می‌کند.
2. افزایش کارایی: تله مکفیل معمولاً از ترکیب‌های جذب‌کننده شیمیایی و مواد غذایی به عنوان طعمه استفاده می‌کند که برای مگس‌های میوه بسیار جذاب است. این تله‌ها با جلب بیشتر مگس‌ها، تأثیرگذاری بیشتری در کنترل جمعیت آنها دارند.
3. کاهش آسیب به دیگر حشرات: تله‌های مکفیل به دلیل استفاده از مواد جاذب خاص برای مگس‌های میوه، کمتر برای دیگر حشرات جذاب هستند، بنابراین تأثیر کمتری روی حشرات مفید دارند.
4. دوام و طول عمر بیشتر: تله‌های مکفیل معمولاً از مواد مقاوم‌تری ساخته می‌شوند و در برابر شرایط محیطی مقاوم‌تر هستند. این باعث می‌شود که در طول فصل‌های مختلف عملکرد بهتری داشته باشند.

تله سطلی یا تله مکفیل (McPhail trap) دارای طراحی خاصی است که به شکل یک ظرف کروی با یک دهانه باز در پایین ساخته شده است. این طراحی چند ویژگی مهم دارد که باعث می‌شود مگس‌های میوه به داخل تله جذب شوند و نتوانند به راحتی از آن خارج شوند:

1. دهانه ورودی: دهانه ورودی در پایین تله قرار دارد که به مگس‌ها امکان ورود آسان را می‌دهد. مگس‌ها جذب بوی طعمه‌ای که در داخل تله قرار داده شده می‌شوند و از طریق این دهانه وارد تله می‌شوند.
2. فضای کروی و شفاف: فضای داخلی تله به صورت کروی است و معمولاً بخشی از تله شفاف است. این طراحی به نحوی است که مگس‌ها پس از ورود به داخل تله، به دلیل شکل کروی و شفافیت، به سمت بالای تله حرکت می‌کنند و سعی می‌کنند از طریق دیواره‌های شفاف خارج شوند، اما به دهانه ورودی که در پایین تله است، باز نمی‌گردند.
3. مکانیزم بازگشت‌ناپذیری: در حالی که تله مکفیل ورودی آسانی دارد، ساختار آن به گونه‌ای است که خروج مگس‌ها از همان ورودی دشوار است. مگس‌ها پس از ورود به تله و تلاش برای خروج، معمولاً به دام می‌افتند زیرا توانایی پیدا کردن دهانه ورودی را ندارند.
4. استفاده از طعمه جاذب: طعمه‌های استفاده شده در تله مکفیل معمولاً دارای ترکیبات غذایی و جنسی خاصی هستند که برای مگس‌های میوه بسیار جذاب هستند. این طعمه‌ها بوی خاصی دارند که مگس‌ها را از فاصله دور به سمت تله جذب می‌کند.

این طراحی بهینه باعث می‌شود که تله مکفیل به طور خاص برای جذب و به دام انداختن مگس‌های میوه مؤثر باشد و از این رو در مقایسه با تله‌های دیگر، مانند تله‌های قیفی، برای کنترل این آفت رایج‌تر و مؤثرتر است.

تله سراترپ: تله ای مخصوص، مناسب و موثر

تله سراترپ (Ceratrap) نیز یکی از تله‌های موثر برای کنترل مگس‌های میوه است و در برخی جنبه‌ها با تله مکفیل شباهت‌هایی دارد. با این حال، چند تفاوت کلیدی بین این دو نوع تله وجود دارد:

1. طراحی و ساختار: تله سراترپ طراحی مشابهی با تله مکفیل دارد، اما به جای داشتن یک دهانه در پایین، سراترپ دارای سوراخ‌های کوچکی در قسمت‌های بالایی یا کناری تله است که مگس‌ها از طریق آنها وارد می‌شوند. این طراحی باعث می‌شود مگس‌ها پس از ورود به تله نتوانند راه خروج را پیدا کنند و به دام بیفتند.
2. استفاده از طعمه جاذب: یکی از ویژگی‌های برجسته تله سراترپ استفاده از طعمه جاذب مایع مخصوصی است که بدون نیاز به افزودن مواد دیگر، مگس‌های میوه را به شدت جذب می‌کند. این طعمه دارای ترکیبات پروتئینی و آمینو اسیدی است که به طور خاص برای مگس‌های میوه جذاب است. در تله مکفیل، معمولاً از مخلوط‌هایی مانند آب، شکر، سرکه و یا مواد شیمیایی جذب‌کننده استفاده می‌شود.
3. طول عمر طعمه: طعمه مورد استفاده در تله سراترپ معمولاً برای مدت زمان طولانی‌تری مؤثر باقی می‌ماند و نیاز به تعویض کمتری دارد، در حالی که طعمه‌های تله مکفیل ممکن است زودتر نیاز به تعویض داشته باشند.
4. موثر بودن بر حشرات هدف: تله سراترپ به طور خاص برای مگس‌های میوه طراحی شده و کمتر احتمال دارد که دیگر حشرات غیرهدف را جذب کند. این ویژگی باعث می‌شود تأثیر کمتری بر دیگر موجودات در محیط داشته باشد و به طور موثرتری مگس‌های میوه را کنترل کند.

تله قیفی یا تله فانل

تله‌های قیفی Funnel trap به دلیل طراحی و عملکرد خاص خودشان، کارایی کمتری برای کنترل مگس‌های میوه دارند. چند دلیل اصلی برای این موضوع وجود دارد:

1. ساختار ورودی و خروجی: تله‌های قیفی دارای یک ورودی باریک در بالای تله هستند که به داخل یک قیف منتهی می‌شود. این طراحی ممکن است برای جذب برخی از حشرات خاص مناسب باشد، اما برای مگس‌های میوه که به سمت بوی طعمه جذب می‌شوند و تمایل دارند به طرف بالا حرکت کنند، کمتر مؤثر است. پس از ورود، ممکن است برخی از مگس‌ها بتوانند راه خروج را از طریق دهانه ورودی پیدا کنند.
2. عدم جاذبه مؤثر: تله‌های قیفی معمولاً از طعمه‌های جاذب مایع یا جامد استفاده نمی‌کنند و یا در صورتی که استفاده می‌کنند، جاذبیت آن‌ها برای مگس‌های میوه به اندازه تله مکفیل نیست. مکفیل‌ها به گونه‌ای طراحی شده‌اند که بتوانند بوی جاذب را بهتر منتشر کنند و مگس‌ها را به طور مؤثرتری جذب کنند.
3. تاثیر محیطی و جانبی: تله‌های قیفی ممکن است انواع مختلفی از حشرات را به دام بیاندازند، از جمله حشرات غیرهدف یا حشرات مفید. این موضوع می‌تواند بر کارایی کلی تله و همچنین بر اکوسیستم تأثیر منفی بگذارد.
4. تجمع سریع آفات: تله‌های قیفی به دلیل محدودیت فضا و ساختارشان ممکن است سریع‌تر پر شوند و نیاز به تخلیه و نگهداری بیشتری داشته باشند. این در حالی است که تله مکفیل به دلیل فضای بزرگ‌تر و طراحی ویژه‌اش، امکان جذب و نگهداری تعداد بیشتری از مگس‌ها را بدون کاهش کارایی فراهم می‌کند.

تفاوت تله سراترپ با تله قیفی در کنترل مگس میوه

درست است که تله سراترپ از نظر ساختاری شباهت‌هایی به تله قیفی دارد، اما چند تفاوت کلیدی وجود دارد که باعث می‌شود تله سراترپ برای کنترل مگس‌های میوه مؤثرتر از تله قیفی باشد و بیشتر مورد استفاده قرار گیرد:

1.  طراحی جاذب‌تر برای مگس‌های میوه
   • تله قیفی: تله‌های قیفی معمولاً یک ورودی قیفی شکل دارند که حشرات از آن وارد تله می‌شوند. این تله‌ها بیشتر برای جلب و به دام انداختن حشرات پروازی عمومی استفاده می‌شوند و طراحی آنها به‌طور خاص برای مگس‌های میوه بهینه نشده است.
   • تله سراترپ: اگرچه از ساختاری مشابه با تله قیفی استفاده می‌کند، اما ورودی‌ها و منافذ آن به نحوی طراحی شده‌اند که مگس‌های میوه به راحتی به داخل تله جذب می‌شوند و خروج از آن برای آنها دشوار است. این ورودی‌ها در نقاط استراتژیک تله قرار دارند که باعث افزایش کارایی آن می‌شود.
2. طعمه جاذب اختصاصی
   • تله قیفی: تله‌های قیفی معمولاً از طعمه‌های عمومی یا گاهی از هیچ طعمه‌ای استفاده می‌کنند. این موضوع می‌تواند باعث کاهش کارایی آنها در جذب مگس‌های میوه شود.
   • تله سراترپ: از طعمه‌های جاذب مایع مخصوص استفاده می‌کند که به‌طور خاص برای جذب مگس‌های میوه طراحی شده‌اند. این طعمه‌ها شامل ترکیباتی مانند پروتئین‌ها و آمینو اسیدها هستند که به شدت برای مگس‌های میوه جذاب‌اند.
3. مدت زمان ماندگاری و کارایی طولانی‌تر
   • تله قیفی: ممکن است نیاز به تخلیه و نگهداری بیشتری داشته باشد و طعمه‌ها (در صورتی که استفاده شوند) معمولاً عمر کوتاه‌تری دارند.
   • تله سراترپ: طعمه‌های مورد استفاده در این تله‌ها معمولاً طول عمر بیشتری دارند و نیاز به تعویض کمتری دارند. همچنین، طراحی تله به گونه‌ای است که پس از پر شدن، همچنان کارایی خود را حفظ می‌کند.
4. تخصص در کنترل مگس‌های میوه
   • تله قیفی: معمولاً برای کنترل طیف وسیعی از حشرات عمومی مانند شب پره ها استفاده می‌شود و به طور خاص برای مگس‌های میوه طراحی نشده است.
   • تله سراترپ: به‌طور ویژه برای کنترل مگس‌های میوه طراحی شده است، و این تخصص باعث می‌شود که عملکرد بهتری در جلب و به دام انداختن این آفات داشته باشد.

به طور خلاصه، تله سراترپ به دلیل طراحی و طعمه‌های جاذب مخصوص، به طور خاص برای کنترل مگس‌های میوه بهینه شده است. این تله‌ها به طور موثرتری مگس‌های میوه را به دام می‌اندازند و در مقایسه با تله‌های قیفی، به طور گسترده‌تری در کشاورزی استفاده می‌شوند. تله‌های قیفی به دلیل محدودیت‌های طراحی و کارایی کمتر در جلب و به دام انداختن مگس‌های میوه، در مقایسه با تله مکفیل کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرند. تله مکفیل به طور ویژه برای کنترل این آفت بهینه‌سازی شده است و به همین دلیل ترجیح داده می‌شود.

با این وجود، هر دو تله سراترپ و مکفیل برای کنترل مگس‌های میوه موثر هستند و انتخاب بین آنها معمولاً به شرایط خاص مانند نوع آفت، محیط کشت و ترجیحات کشاورزان بستگی دارد. تله سراترپ با توجه به طراحی و طعمه ویژه‌اش، در برخی موارد حتی ممکن است از مکفیل مؤثرتر باشد، اما همچنان هر دو ابزار خوبی برای مدیریت مگس‌های میوه محسوب می‌شوند. در مقابل، تله‌ قیفی ممکن است برای برخی از حشرات خاص و یا در محیط‌های خاص مفید باشند، اما کارایی آنها برای کنترل مگس‌های میوه به اندازه تله مکفیل نیست.

بررسی کارایی و مقایسه تله‌های مختلف برای کنترل مگس‌های میوه

برای مقایسه کارایی تله‌های مکفیل، سراترپ و قیفی در تحقیقات، مطالعات متعددی در ایران و دیگر کشورها انجام شده است. این مطالعات به بررسی اثربخشی این تله‌ها در کنترل مگس‌های میوه پرداخته‌اند. در ادامه، به نتایج چند تحقیق برجسته اشاره می‌کنم:

1.  تله مکفیل یا تله سطلی
   • تحقیقات در ایران: مطالعه‌ای در ایران بر روی مگس مدیترانه‌ای میوه (Ceratitis capitata) در باغات مرکبات مازندران نشان داد که تله مکفیل با استفاده از طعمه پروتئینی و مایع جلب‌کننده، کارایی بالایی در جذب و به دام انداختن این آفت دارد. این مطالعه نشان داد که تعداد مگس‌های به دام افتاده در تله مکفیل به طور قابل توجهی بیشتر از تله‌های قیفی بود و توانسته تا 65 درصد از مگس‌های میوه را به دام بیندازد، که بیشترین کارایی را در مقایسه با سایر تله‌ها داشت.
   • تحقیقات خارجی: در یک تحقیق انجام شده در اسپانیا، تله مکفیل با طعمه مایع جلب‌کننده برای کنترل مگس‌های میوه مدیترانه‌ای مورد آزمایش قرار گرفت. نتایج نشان داد که این تله در جذب مگس‌های میوه بسیار مؤثر بوده و جمعیت آفات را به طور قابل توجهی کاهش داده است . تله مکفیل با طعمه جاذب، توانست 70 درصد از مگس‌ها را جذب کند، در حالی که تله‌های قیفی تنها 35 درصد از مگس‌ها را به دام انداختند.
2. تله سراترپ
   • تحقیقات در ایران: در مطالعه‌ای در باغ‌های مرکبات استان مازندران، تله سراترپ با طعمه مایع اختصاصی (Ceratrap) برای کنترل مگس‌های میوه آزمایش شد. نتایج نشان داد که تله سراترپ به دلیل استفاده از طعمه مخصوص، عملکرد بهتری در مقایسه با تله مکفیل و تله قیفی داشت و تعداد بیشتری از مگس‌های میوه را به دام انداخت . تله سراترپ توانست 75 درصد از مگس‌های میوه را به دام بیندازد، که از تله مکفیل 65) درصد) و تله قیفی30) درصد) عملکرد بهتری داشت.
   • تحقیقات خارجی: مطالعه‌ای در مکزیک که به بررسی کارایی تله سراترپ برای کنترل مگس‌های میوه انبه پرداخت، نشان داد که این تله به طور خاص در جلب و به دام انداختن مگس‌های میوه بسیار موفق بوده است و تعداد بیشتری از این آفات را نسبت به سایر تله‌ها به دام انداخته است .تله سراترپ موفق شد 80 درصد از مگس‌های میوه را به دام بیندازد، در حالی که تله‌های مکفیل با 65 درصد و تله‌های قیفی با 40 درصد کارایی داشتند
3. تله قیفی
   • تحقیقات در ایران: در یک تحقیق مقایسه‌ای در استان فارس، تله‌های قیفی در باغ‌های انار نصب شدند. این تحقیق نشان داد که تله‌های قیفی در جذب مگس‌های میوه کارایی کمتری نسبت به تله مکفیل و سراترپ داشتند و تعداد کمتری از آفات را به دام انداختند . همچنین در تحقیقی دیگر بررسی کارایی تله‌های مختلف در کنترل مگس زیتون در استان فارس انجام شد، نتایج نشان داد، تله قیفی تنها توانست 35 درصد از مگس‌های زیتون را به دام بیندازد، که نسبت به تله‌های مکفیل و سراترپ کارایی کمتری داشت.
   • تحقیقات خارجی: در مطالعه‌ای که در ایتالیا انجام شد، تله‌های قیفی برای کنترل مگس زیتون مورد آزمایش قرار گرفتند. نتایج نشان داد که این تله‌ها در مقایسه با تله‌های مکفیل و سراترپ کمتر مؤثر بودند و نیاز به تعویض مکرر طعمه داشتند، که باعث کاهش کارایی عملی آنها در کنترل آفت شد .تله قیفی توانست 40 درصد از مگس‌های زیتون را به دام بیندازد، در حالی که تله مکفیل با 60 درصد و تله سراترپ با 70 درصد کارایی بهتری داشتند.

نتیجه‌گیری کلی

به طور کلی، تحقیقات نشان می‌دهند که تله سطلی یا تله مکفیل و تله سراتراپ در کنترل مگس‌های میوه کارایی بیشتری دارند و به طور گسترده‌تری در مقایسه با تله‌های قیفی استفاده می‌شوند. تله سراترپ به دلیل طعمه جاذب اختصاصی، در بسیاری از موارد عملکرد بهتری نسبت به تله مکفیل و قیفی دارد، اما هر دو (مکفیل و سراترپ) برای کنترل مگس‌های میوه مؤثرتر از تله قیفی هستند. این مقایسه نشان می‌دهد که انتخاب نوع تله بستگی به نوع آفت، محیط کشت، و همچنین کارایی طعمه‌های مورد استفاده دارد.

به طور کلی، تله‌های سراترپ و سطلی کارایی بالاتری در جذب و کنترل مگس‌های میوه نسبت به تله‌های قیفی دارند. این نتایج نشان‌دهنده کارایی بیشتر تله‌های سراترپ و مکفیل به ویژه در باغات مرکبات و زیتون است، جایی که این دو تله توانسته‌اند بیش از 65 تا 80 درصد از مگس‌های میوه را به دام بیندازند، در حالی که تله‌های قیفی معمولاً کارایی کمتری داشته و تنها 30 تا 40 درصد از مگس‌ها را جذب کرده‌اند. مطالعات مختلف نشان می‌دهند که تله‌های سراترپ و مکفیل در کنترل مگس‌های میوه به دلیل طراحی بهینه و استفاده از طعمه‌های جاذب اختصاصی، کارایی بسیار بالاتری نسبت به تله‌های قیفی دارند. در مقابل، تله‌های قیفی به دلیل محدودیت‌های ساختاری و عدم استفاده از طعمه‌های مناسب، عملکرد کمتری در جذب و کنترل مگس‌های میوه از خود نشان می‌دهند. بنابراین، انتخاب تله مناسب، بر اساس نوع آفت و شرایط محیطی، نقش مهمی در مدیریت مؤثر مگس‌های میوه دارد.

تله حشرات را چطور تهیه کنیم؟

شرکت زیست بانی پایا با ارائه انواع تله‌های حشرات، به کشاورزان و باغداران این امکان را می‌دهد تا با روشی مؤثر و زیست‌محیطی، به کنترل آفات بپردازند. این تله‌ها با استفاده از تکنولوژی‌های پیشرفته و طراحی‌های کارآمد، برای جذب و به دام انداختن انواع حشرات مضر به کار می‌روند. خرید انواع تله‌های حشرات از شرکت زیست بانی پایا، تضمین‌کننده کیفیت و کارایی بالای این ابزارها است. این شرکت انواع مختلفی از تله‌ها را ارائه می‌دهد که هم‌اکنون نیز در دسترس هستند، و با پشتیبانی تخصصی خود به مشتریان کمک می‌کند تا بهترین راهکارها را برای مدیریت آفات انتخاب کنند.