فرمون کرم سیب

توضیحات

اهمیت اقتصادی

کرم سیب یا کرم تخم خوار سیب از جمله آفت رایج و کلیدی درختان میوه در سراسر جهان است که علی­رغم تلاش­‌های بسیار برای کنترل این آفت هر ساله خسارت بسیار سنگینی به درختان سردسیری وارد میسازد. علاوه بر سیب به درختانی چون به، گلابی، زردآلو،  خرمالو، گردو، گوجه، آلو، آلبالو،  بادام و انار نیز حمله مینماید. در صورت عدم کنترل این آفت، خسارت این آفت به۹۰ درصد میرسد.

مناطق جغرافیایی

در تمام نقاط ایران که کشت درختان میوه سردسیری رایج است، این آفت نیز بعنوان یکی از حشرات زیان آور درختان میوه حضور فعال دارد. در بسیاری از کشورها از جمله چین، ژاپن، آلمان، بریتانیا و یونان این آفت یک آفت قرنطینه ای ذکر شده است و در شش قاره اروپا، آسیا، آفریقا، آمریکاي شمالی و جنوبی، استرالیا و اقیانوس آرام گسترش پیدا کرده است.

شکل شناسی کرم سیب

تخم

تخم بيضوی، مسطح و دیسکی شکل، سفید رنگ، بطول ۱.۳ ميلی متر، پوسته تخم مشبک و بصورت انفرادی گذاشته میشود. با رشد جنین درون تخم، رنگ آن نیز تغییر مینماید، ابتدا یک حلقه مایل به قرمز تشکیل و سپس یک نقطه قرمز ظاهر شده که به سر لارو تبدیل می گردد.

لارو

لاروها به رنگ سفید متمایل صورتی، لارو اولیه بطول 2 میلی متر و لارو سن آخر حدود 2 سانتی متر است. جنسیت شبپره در مرحله لاروي مشخص می گردد.

شفیره

شفیره قهوه اي رنگ و به طول یک سانتیمتر است، مفصل دوم تا هفتم شکم شفیره داراي دو ردیف خار در قسمت پشتی بوده است که راه تشخیص آن از شفیره به کرم می باشد.

حشره کامل

پروانه بالغ کرم سیب با بالهای باز  ۱۵-۲۲ ميلی متـر، بالهای رویی خاكستری در انتها دارای یک لكه خاکستری یا مسی رنگ می باشد.  بالهای جلوی دارای نوارهای عرضی قهوه ای رنگ و بالهای زيرين كرم تا قهوه ای روشن است که در حاشیه دارای موهای بلند هستند. در سطح زيری بال جلویی جنس نر، دارای لكه هـای كوچک مـستطيلی سـياه رنگ می باشند.

 نحوه خسارت کرم سیب

در ابتدا، لاروهای جوان نسل اول وقتی ميوه سیب به اندازه فندق است به آنها هجوم آورده، یک حفره کوچک درست در زیر پوست ميوه ایجاد می کند و پس از تغذیه چند روزه بسمت هسته ميوه رفته و آن را سوراخ میکند. سوراخ ورودی روی پوست ميوه برجسته و قرمز رنگ که این سوراخ توسط فضولات لارو مسدود می شود. در درون ميوه، لارو بخش اعظمی از گوشت ميوه را خورده وسپس به هسته ها حمله ور میشود و دالانهای ایجاد شده با فضولات قهوه ای رنگ پر می شود. در بعضی مواقع یک لارو قبل از تکميل مرحله رشدی خود به ميوه های دیگر در همان نزدیکی هجوم می برد، بنابراین ميوه های خسارت دیده دچار ریزش زودرس دارند. خسارت آفت کرم سیب به ویژه پس از ظهور لارو نسل دوم می تواند بسیار جدی باشد. در صورت عدم استفاده از ترکيبات شيميایی، آفت کرم سيب می تواند باعث کاهش شدید عملکرد محصول گردد. خسارت در نسل دوم بيشتر از نسل اول است چرا که جمعيت کرم سيب در این نسل افزایش می یابد و نسل اول در مقایسه با سایر نسل ها خسارت کمتری ایجاد و بيشترین خسارت آن مربوط به نسل های آخر آفت است. به همين دليل خسارت آن در آخر تابستان و پایيز خصوصا روی سيب، به و گلابی خيلی شدید می باشد.

زیست شناسی

آفت کرم سیب زمستان را به صورت لارو سن آخر درون پیله سفید ضخیم ابریشمی می گذراند. لاروها معمولاً به صورت خمیده درون پیله مشاهده می شوند. این پیله ها در زیر پوستک درخت و یا  کلوخه ها و سایر پناهگاه های دیگر دیده می شوند. اگر درجه حرارت به زیر ۴- درجه سانتیگراد برسد، بسیاری از لاروها از  بین می روند. این حشره معمولاً پنج سن لاروی دارد. در بهار مصادف با شکوفه کردن درختان لاروها تبدیل به شفیره می گردند.  بعد از اتمام دوره شفیرگی، حشره کامل از داخل شفیره ها خارج شده و ابتدا از نوش گل ها تغذیه کرده و سپس جفت گیری می نماید. تخم ریزی در بهار انجام و حشره ماده تخم ها را به صورت انفرادی و یا ۲- ۳ تایی روی کاسبرگ ها، نهنج، نزدیک میوه و یا روی میوه ها قرار می دهد. بسته به شرایط محیطی به طور متوسط (درجه حرارت حداقل 15درجه) هر حشره ماده ۵۰  تا 100 تخم می گذارد و مرحله جنینی 3-6 روز بطول می انجامد و پس از باز شدن تخم، لاروهای جوان آنها ابتدا مختصری از برگ ها تغذیه و سپس وارد میوه های جوان می شوند. لاروهای جوان از محل اتصال گل به میوه، وارد میوه شده، سپس از دانه و گوشت میوه تغذیه و باعث ریزش آنها می گردند. این آفت در مناطق مختلف ایران 2-4 نسل در سال داشته اما خسارت نسل دوم بیشتر از نسل اول است چرا که جمعیت کرم سیب در این نسل افزایش می یابد. به همین دلیل خسارت آن در اواخر تابستان و پاییز بخصوص روی سیب، به و گلابی بسیار شدید است.

ردیابی و کنترل کرم سیب

امروزه استفاده از فرمون های جنسی به عنوان یکی از روش های کنترل بیولوژیک مورد توجه قرار گرفته است. این روش شامل سه حالت ردیابی، شکار انبوه حشرات و اخلال در جفتگیری است.

نوع و نحوه تله گذاری:

تله دلتا، تله بالی و یا تله قیفی برای ردیابی حشرات بالغ آفت کرم سیب توصيه می گردد و ارتفاع نصب تله در ارتفاع ميانی کانوپی درختان است. در باغات سنتی ارتفاع تقریبی 1.5 متری از سطح زمين توصيه می شود. تله باید به نحوی نصب گردد که دهانه تله در مسير باد و عاری از شاخ و برگ باشد. فاصله تله ها از هم حداقل 100 متر و حداقل 50 متر از حاشيه باغ فاصله داشته باشد. زمان نصب تله ها مصادف با باز شدن اولين گلهای سيب و یا اولين شکوفه هایی است که در باغات سيب باز می شود. زمانی که فرمون ها تعویض میشوند حتما فرمونهای کهنه در یک پلاستيک جداگانه انداخته و از باغ خارج شوند. از انداختن کپسول های فرمون قبلی در سطح باغ خودداری شود.

تعداد تله جهت ردیابی: 3 تله فرمونی در هر منطقه پیش آگاهی

زمان بازدید:  هر 7-10 روز بازدید انجا شود.

زمان تعویض فرمون:  هر 4-6 هفته یکبار انجام گردد.

شرایط نگهداری: در دمای زیر صفر در یخچال برای 2 سال نگهداری شود.