تله نوری: اصول کاربرد و نحوه استفاده از تله نوری در مدیریت آفت

تله‌های نوری و نمونه‌برداری از حشرات از ابزارهای کلیدی در مدیریت آفات و مطالعات اکولوژی حشرات هستند. این روش‌ها به‌ویژه در مدیریت آفات کشاورزی بسیار کاربردی بوده و می‌توانند به عنوان بخشی از برنامه‌های مدیریت یکپارچه آفات (IPM) استفاده شوند. این ابزار به شناسایی، نظارت و کنترل جمعیت‌های آفات کمک می‌کنند و اطلاعات حیاتی برای مدیریت یکپارچه آفات (IPM) فراهم می‌نمایند. در این مقاله به بررسی کاربردها، انواع و مزایای تله‌های نوری و روش‌های نمونه‌برداری از حشرات پرداخته خواهد شد.

پیشنهاد مطالعه بیشتر: تله نوری

تاریخچه تله‌های نوری light trap Insect

تله‌های نوری از زمان‌های قدیم برای کنترل و مدیریت آفات مورد استفاده قرار گرفته‌اند. با پیشرفت تکنولوژی، ابزارهای مدرن‌تری توسعه یافتند که یکی از این ابزارها تله‌های نوری است. این تله‌ها بر اساس تکنولوژی نور مرئی و فرابنفش (UV) عمل می‌کنند و با استفاده از ویژگی‌های جذابیت نوری برای حشرات، آن‌ها را به دام می‌اندازند.  با بهره‌گیری از دانش فیزیک نوری و رفتارشناسی حشرات، توانسته است جایگاه مهمی در مدیریت آفات پیدا کند

تاریخچه کاربرد تله‌های نوری برای کنترل آفات در دنیا

استفاده از تله‌های نوری برای جذب و کنترل حشرات به قرن نوزدهم میلادی بازمی‌گردد. اولین مستندات مربوط به استفاده از نور برای جذب حشرات به اوایل دهه 1800 میلادی اشاره دارد، زمانی که دانشمندان و کشاورزان متوجه شدند که برخی حشرات به‌طور طبیعی به سمت منابع نوری جذب می‌شوند. اولین تله‌های نوری ساده از چراغ‌های نفتی یا شمع‌های روشن استفاده می‌کردند و حشرات جذب‌شده درون ظروف آب یا روغن گرفتار می‌شدند. در اوایل قرن بیستم، با توسعه فناوری‌های جدیدتر، از لامپ‌های الکتریکی برای ایجاد تله‌های نوری استفاده شد. این تله‌ها به تدریج در کشاورزی و باغداری به کار گرفته شدند تا آفات مختلفی مانند شب‌پره‌ها و سوسک‌ها کنترل شوند. تا دهه 1930 و 1940 میلادی، تله‌های نوری به یک ابزار استاندارد در مدیریت آفات تبدیل شده بودند و در کشورهای مختلف به‌ویژه در ایالات متحده و اروپا به کار گرفته می‌شدند.

تاریخچه کاربرد تله‌های نوری در ایران

در ایران، کاربرد تله‌های نوری برای کنترل آفات به دهه‌های 1340 و 1350 خورشیدی (1960 و 1970 میلادی) برمی‌گردد. با گسترش دانش کشاورزی و معرفی روش‌های جدید مدیریت آفات، تله‌های نوری به‌عنوان یک ابزار مؤثر در کنترل حشرات و آفات در برخی مناطق کشاورزی کشور به‌ویژه در مناطق شمالی و مرکزی ایران معرفی شدند. یکی از اولین موارد استفاده از تله‌های نوری در ایران در مزارع برنج و مرکبات بود، جایی که شب‌پره‌ها و سایر حشرات مضر به محصولات آسیب می‌رساندند. با گذشت زمان و افزایش آگاهی درباره تأثیرات مثبت این روش، استفاده از تله‌های نوری در گلخانه‌ها، باغ‌ها و مزارع دیگر نیز رایج شد. این تله‌ها به‌ویژه در کنترل آفات مانند شب‌پره‌ها، بیدها، و مگس‌های مختلف موثر بودند.

در دهه‌های اخیر، با توجه به تأکید بیشتر بر روش‌های پایدار و کاهش استفاده از سموم شیمیایی، کاربرد تله‌های نوری در ایران رشد بیشتری داشته و به‌عنوان یکی از روش‌های مکمل در مدیریت آفات در مزارع و گلخانه‌های کشور مورد استفاده قرار می‌گیرد.

تله نوری  یا تله نوری بایولایت چیست؟

تله نوری بیولایت ابزاری است که برای جذب و شکار حشرات با استفاده از نور استفاده می‌شود. این تله‌ها معمولاً در مدیریت آفات کشاورزی و مطالعات اکولوژی حشرات کاربرد دارند.

کاربردهای تله نوری برای آفات مختلف

تله‌های نوری برای جذب و شکار طیف گسترده‌ای از آفات کاربرد دارند. برخی از آفات کلیدی که می‌توان با تله‌های نوری کنترل کرد عبارتند از:

1. شب‌پره‌ها
   • کرم قوزه پنبه Helicoverpa armigera
   • شب پره مینوز گوجه فرنگی Tuta absoluta
   • کرم گلوگاه انار Ectomyelois ceratoniae
   • کرم ساقه خوار برنج Chilo suppressalis
   • شب پره تک نقطه ای Mythimna unipuncta
   • ساقه خوار سزامیا Sesamia cretica
2. سوسک‌ها
   • سوسک سفید ریشه Polyphylla olivieri
3. پشه‌ها
   • پشه ناقل بیماری‌های انسانی Aedes spp.
   • پشه ناقل بیماری‌های انسانی Culex spp.

چند نمونه از آفات شب پره که به تله نوری جذب میگردد

کاربرد برای مطالعات اکولوژیکی، نظارت و پایش آفات 

تله‌های نوری برای نظارت بر جمعیت آفات خاص در مناطق مختلف استفاده می‌شوند. اطلاعات به دست آمده می‌تواند در پیش‌بینی طغیان آفات و زمان‌بندی برنامه‌های کنترلی مفید باشد. تله‌های نوری به محققان کمک می‌کنند تا الگوهای مهاجرت، تنوع زیستی و رفتار حشرات مختلف را مطالعه کنند.

• تشخیص و شناسایی
  • نمونه‌برداری از حشرات به تشخیص و شناسایی گونه‌های مختلف حشرات کمک می‌کند که می‌تواند در مدیریت آفات و حفاظت از محیط زیست مؤثر باشد.
• مطالعات جمعیت‌شناسی
  • با نمونه‌برداری منظم از حشرات می‌توان تغییرات جمعیتی، الگوهای مهاجرت و توزیع گونه‌ها را بررسی کرد.
• ارزیابی اثربخشی روش‌های کنترلی
  • نمونه‌برداری از حشرات قبل و بعد از اعمال روش‌های کنترلی می‌تواند به ارزیابی اثربخشی این روش‌ها کمک کند.

انواع تله‌های نوری 

تله‌های نوری در انواع مختلفی تولید می‌شوند که هرکدام برای کاربردهای خاصی طراحی شده‌اند:

1. تله‌های ثابت: این نوع تله‌ها به‌صورت دائمی در مکان‌های مشخص نصب می‌شوند و برای کنترل آفات در محیط‌های بسته مانند انبارها، گلخانه‌ها و کارگاه‌ها مناسب هستند.
2. تله‌های پرتابل (قابل حمل): این تله‌ها قابلیت حمل و جابجایی دارند و می‌توانند در مناطق مختلف مزرعه یا محیط‌های باز نصب شوند.
3. تله‌های خورشیدی: این تله‌ها با استفاده از انرژی خورشیدی کار می‌کنند و برای مناطق دورافتاده که دسترسی به برق ندارند مناسب هستند.
4. تله‌های با قابلیت تنظیم نور: این نوع تله‌ها قابلیت تنظیم طول موج‌های مختلف نور را دارند تا بتوانند به‌طور خاص آفات مشخصی را جذب کنند.

تله نوری پنل دار با قابلیت شارژ با نور خورشید (تله نوری بیولایت) تولیدی شرکت زیست بانی پایا

تله نوری: کاربردها، نصب و ترکیب با فرمون‌ها

اصول کارکرد تله‌های نوری 

تله‌های نوری  بر اساس جذابیت نوری عمل می‌کنند. بسیاری از حشرات به‌طور طبیعی به نور واکنش نشان می‌دهند و به‌خصوص به طول موج‌های خاصی از نور مانند فرابنفش و نور مرئی با طول موج کوتاه جذب می‌شوند. تله‌های نوری   از این ویژگی استفاده می‌کنند تا حشرات را به سمت خود بکشانند و آن‌ها را در داخل تله به دام بیندازند. برخی از تله‌های   ممکن است دارای عناصر دیگری نیز باشند که جذب حشرات را افزایش می‌دهند، مانند:

• جاذب‌های شیمیایی (فرومون‌ها): این مواد می‌توانند جذابیت تله را برای حشرات خاص افزایش دهند.

تله‌های الکتریکی: در برخی مدل‌ها، حشرات پس از جذب شدن به نور با یک شبکه الکتریکی تماس پیدا می‌کنند و از بین می‌روند

تعداد تله‌های نوری در هر هکتار

تعداد تله‌های نوری مورد نیاز برای هر هکتار بسته به نوع آفت و شدت آلودگی متفاوت است. به طور کلی:

• برای نظارت: 1 تا 2 تله در هر هکتار
• برای کنترل: 4 تا 5 تله در هر هکتار (بسته به میزان آفت ممکن است تعداد تله در هکتار بیشتر میگردد)

نحوه نصب تله‌های نوری

نصب تله‌های نوری باید با دقت انجام شود تا حداکثر اثربخشی حاصل شود. نکات زیر می‌تواند در نصب صحیح تله‌های نوری مفید باشد:

1. ارتفاع نصب
   • تله‌ها باید در ارتفاع مناسب از سطح زمین نصب شوند تا در مسیر پرواز یا حرکت آفات قرار بگیرند.
2. فاصله‌گذاری
   • تله‌ها باید به طور یکنواخت در سراسر مزرعه یا منطقه مورد نظر توزیع شوند. فاصله بین تله‌ها می‌تواند بین 100 متر باشد.
3. مکان نصب
   • تله‌ها باید در مکان‌هایی نصب شوند که حشرات بیشتری در آنجا فعالیت دارند. برای مثال، در محیط‌های باز، قرار دادن تله‌ها در نقاطی که بیشترین تجمع آفات مشاهده می‌شود، توصیه می‌گردد. تله‌ها باید در جهت باد غالب نصب شوند تا بتوانند حشرات بیشتری را جذب کنند.
4. منبع تغذیه
   • تله‌های نوری می‌توانند با استفاده از برق شهری، باتری یا پنل‌های خورشیدی تغذیه شوند. استفاده از پنل‌های خورشیدی در مناطق دورافتاده و بدون دسترسی به برق مناسب است.
5. تنظیم طول موج

• اگر تله دارای قابلیت تنظیم طول موج است، می‌توان آن را برای جذب گونه‌های خاصی از آفات تنظیم کرد.

ترکیب تله‌های نوری با فرمون‌ها

استفاده از تله‌های نوری در ترکیب با فرمون‌ها می‌تواند اثربخشی آن‌ها را افزایش دهد. فرمون‌ها مواد شیمیایی هستند که توسط حشرات برای جذب جنس مخالف یا علامت‌گذاری قلمرو استفاده می‌شوند. ترکیب تله‌های نوری با فرمون‌ها می‌تواند به روش‌های زیر انجام شود:

1. فرمون‌های جنسی
   • فرمون‌های جنسی می‌توانند جنس مخالف حشرات را به تله جذب کنند. برای مثال، فرمون‌های جنسی کرم قوزه پنبه یا هلیوتیس  Helicoverpa armigera می‌توانند نرهای این گونه را به تله نوری جذب کنند.
2. فرمون‌های تجمعی
   • فرمون‌های تجمعی می‌توانند گروهی از حشرات را به تله جذب کنند. این نوع فرمون‌ها برای کنترل حشرات اجتماعی مانند سوسک‌ها مناسب هستند.
3. نحوه استفاده
   • فرمون‌ها معمولاً در دیسپنسرهای خاصی قرار می‌گیرند که در نزدیکی منبع نور تله نصب می‌شوند. این دیسپنسرها باید به گونه‌ای قرار گیرند که جریان فرمون با نور تله هماهنگ شود و حشرات جذب‌شده به فرمون به سمت نور تله هدایت شوند.
4. تکرار و جایگزینی فرمون‌ها
   • فرمون‌ها به مرور زمان تبخیر شده و اثر خود را از دست می‌دهند. بنابراین، لازم است هر چند هفته یک‌بار دیسپنسرهای فرمون جایگزین شوند تا اثربخشی تله‌های نوری حفظ شود.

آفات مورد استفاده و موارد موفقیت

موارد موفقیت این تله‌ها شامل کاهش قابل توجه جمعیت آفات در محیط‌های کشاورزی و صنعتی است. در برخی از مزارع، استفاده از تله‌های نوری   منجر به کاهش 50% تا 70% جمعیت آفات شده است. همچنین، در محیط‌های صنعتی مانند انبارها و کارخانه‌های تولید مواد غذایی، این تله‌ها به‌عنوان یک روش مؤثر و ایمن برای کنترل آفات شناخته شده‌اند. تله‌های نوری   به‌طور کلی به‌عنوان یکی از ابزارهای مهم در مدیریت پایدار آفات مورد توجه قرار گرفته‌اند و استفاده صحیح و به‌موقع از آن‌ها می‌تواند تأثیرات مثبتی بر کاهش استفاده از سموم شیمیایی و حفظ محیط‌زیست داشته باشد

مثال موفق از کنترل آفات توسط تله نوری در ایران

یکی از مثال‌های موفق استفاده از تله نوری تشتی در ایران مربوط به کنترل آفت “کرم ساقه خوار برنج” در مزارع برنج استان گیلان است. این روش در مزارع برنج گیلان به‌ویژه در شهرستان‌های صومعه‌سرا و رشت (مرکز تحقیقات برنج کشور) با موفقیت به کار گرفته شد. ساقه خوار برنج یکی از آفات مهم مزارع برنج در ایران است که می‌تواند خسارات زیادی به محصول وارد کند. برای مدیریت این آفت، تله‌های نوری به‌عنوان یک روش مؤثر و کم‌هزینه به کار گرفته شدند. کشاورزان گزارش کردند که استفاده از تله‌های نوری توانست به‌طور قابل توجهی جمعیت کرم ساقه خوار برنج را کاهش دهد. این کاهش آفات منجر به افزایش قابل توجه در کیفیت و کمیت محصول برنج شد. در این روش، از تشت‌هایی با رنگ زرد یا سفید پر از آب و مواد جاذب (مانند روغن یا صابون) استفاده شد. یک لامپ نوری در بالای تشت نصب می‌شد که نور را به اطراف منتشر می‌کرد. شب‌پره‌ها به‌دلیل جذب شدن به نور، به سمت تله پرواز می‌کردند و پس از تماس با سطح آب روغنی یا صابونی در تشت، به دام می‌افتادند و غرق می‌شدند.

نتایج موفقیت‌آمیز کاربرد این تله نوری

• کاهش استفاده از سموم شیمیایی: یکی از دستاوردهای بزرگ این روش کاهش نیاز به استفاده از سموم شیمیایی بود. کشاورزان توانستند با استفاده از تله‌های نوری، دفعات و میزان مصرف سموم را به حداقل برسانند که نه‌تنها به حفظ محیط‌زیست کمک کرد بلکه هزینه‌های تولید را نیز کاهش داد.
• بهبود کیفیت محصول: با کنترل مؤثر شب‌پره‌های برنج، محصول نهایی با کیفیت بالاتری برداشت شد. این امر به افزایش درآمد کشاورزان و کاهش ضررهای ناشی از خسارت آفات کمک کرد.

این مثال نشان می‌دهد که استفاده از تله نوری تشتی می‌تواند به‌عنوان یک روش مؤثر و پایدار در مدیریت آفات در مزارع برنج و دیگر محصولات کشاورزی به کار گرفته شود. موفقیت این روش در ایران منجر به گسترش استفاده از آن در سایر مناطق و برای کنترل دیگر انواع آفات نیز شده است.

مطالعات موفقیت‌ آمیز در دنیا

مطالعات مختلفی در سراسر جهان انجام شده که نشان‌دهنده موفقیت تله‌های نوری  در مدیریت آفات است. به‌عنوان مثال:

• مزارع گلخانه‌ای در هلند: استفاده از تله‌های نوری برای کنترل آفات شب‌پره توتا در گلخانه‌های هلند منجر به کاهش 70 درصدی نیاز به سموم شیمیایی شد و بهبود کیفیت محصولات را به همراه داشت.
• کارخانه‌های تولید مواد غذایی در ژاپن: تله‌های نوری   به‌عنوان بخشی از برنامه مدیریت آفات در کارخانه‌های تولید مواد غذایی استفاده شدند و توانستند جمعیت مگس‌ها و سوسک‌ها را به‌طور قابل توجهی کاهش دهند.
• مزارع برنج در هند: در مزارع برنج، استفاده از تله‌های نوری منجر به کاهش 50 درصدی حملات آفات و افزایش 20 درصدی تولید محصول شد.

مزایا و معایب تله‌های نوری

مزایا:

• عدم استفاده از سموم شیمیایی: یکی از بزرگترین مزایای تله‌های نوری، کاهش نیاز به استفاده از سموم شیمیایی است که می‌تواند به حفظ محیط‌زیست و سلامت انسان کمک کند.
• کنترل دقیق: این تله‌ها به کشاورزان و مدیران صنایع امکان کنترل دقیق جمعیت آفات را می‌دهند.
• نصب و نگهداری آسان: نصب تله‌های نوری ساده است و نیاز به تجهیزات پیچیده‌ای ندارد. همچنین، نگهداری آن‌ها معمولاً شامل تمیز کردن دوره‌ای و بررسی قطعات است.
• هزینه پایین: تله‌های نوری نسبت به روش‌های شیمیایی و بیولوژیکی کنترل آفات هزینه کمتری دارند.

معایب:

• محدودیت در جاذبیت: این تله‌ها برای همه گونه‌های حشرات مؤثر نیستند و فقط روی حشراتی که به نور واکنش نشان می‌دهند کارایی دارند.
• نیاز به برق: بسیاری از مدل‌های تله‌های نوری نیاز به منبع تغذیه دارند که ممکن است در محیط‌های دورافتاده چالش‌برانگیز باشد، اگرچه مدل‌های خورشیدی نیز موجود هستند.

تأثیرات زیست‌محیطی و کاربردهای نوین

استفاده از تله‌های نوری   تأثیرات مثبتی بر مدیریت پایدار آفات دارد:

• کاهش استفاده از آفت‌کش‌ها: با کاهش نیاز به آفت‌کش‌های شیمیایی، خطر آلودگی خاک و منابع آب کاهش می‌یابد.
• حفظ تعادل اکوسیستم: تله‌های نوری می‌توانند به کاهش جمعیت آفات بدون آسیب زدن به گونه‌های مفید کمک کنند، به‌ویژه زمانی که به‌طور دقیق برای گونه‌های خاصی تنظیم شوند.
• مبارزه با آفات مقاوم: با توجه به افزایش مقاومت برخی از آفات به آفت‌کش‌های شیمیایی، تله‌های نوری می‌توانند به‌عنوان یک جایگزین مؤثر عمل کنند.

روش‌های بهینه‌سازی کارایی تله‌های نوری

برای بهینه‌سازی کارایی تله‌های نوری  ، می‌توان از روش‌های زیر استفاده کرد:

• ترکیب با سایر روش‌ها: ترکیب تله‌های نوری با کنترل‌های بیولوژیکی (مانند استفاده از دشمنان طبیعی آفات) می‌تواند نتایج بهتری در مدیریت آفات ایجاد کند.
• استفاده از تله‌های چندگانه: قرار دادن چندین تله در نقاط مختلف مزرعه یا محیط صنعتی می‌تواند پوشش بهتری ایجاد کرده و میزان شکار آفات را افزایش دهد.
• تنظیم نور تله: استفاده از طول موج‌های مختلف نور بر اساس نوع آفت هدف می‌تواند میزان جذب و کارایی تله‌ها را افزایش دهد. برای مثال، تنظیم نور فرابنفش برای جذب شب‌پره‌ها و تنظیم نور آبی برای جذب برخی از مگس‌ها.
• زمان‌بندی استفاده از تله‌ها: استفاده از تله‌ها در زمان‌های خاصی از روز که آفات بیشتر فعال هستند، مانند هنگام غروب یا شب، می‌تواند میزان کارایی تله‌ها را افزایش دهد.

سخن پایانی 

تله‌های نوری بیولایت Biolight از ابزارهای ضروری برای مدیریت آفات برای نظارت و کنترل کشاورزی هستند. تله‌های نوری با جذب و شکار حشرات به نظارت و کنترل جمعیت‌های آفات کمک می‌کنند، در حالی که نمونه‌برداری از حشرات اطلاعات مهمی درباره تراکم، تنوع و رفتار گونه‌های مختلف حشرات فراهم می‌نماید. با استفاده از تله‌های نوری، می‌توان جمعیت آفات را کاهش داده و از بروز طغیان‌های شدید جلوگیری کرد. نصب صحیح تله‌های نوری و استفاده از آن‌ها در ترکیب با فرمون‌ها می‌تواند اثربخشی این ابزارها را افزایش داده و به مدیریت بهینه آفات کمک کند. این روش‌ها به عنوان بخشی از یک برنامه مدیریت یکپارچه آفات می‌توانند به کاهش استفاده از آفت‌کش‌های شیمیایی و حفظ سلامت اکوسیستم‌ها کمک کنند. استفاده از این روش‌ها به عنوان بخشی از یک برنامه مدیریت یکپارچه آفات می‌تواند به کاهش استفاده از آفت‌کش‌های شیمیایی و حفظ سلامت اکوسیستم‌ها کمک کند.

از کجا تله نوری بخریم؟

شرکت زیست بانی پایا با ارائه تله‌های نوری پیشرفته، یکی از بهترین انتخاب‌ها برای کشاورزان و باغداران در مدیریت آفات کشاورزی است. تله‌های نوری این شرکت با استفاده از تکنولوژی‌های مدرن و طراحی‌های کارآمد، به طور مؤثری در جذب و به دام انداختن حشرات مضر نقش دارند. این تله‌ها با انتشار نورهای مخصوص که برای آفات جذاب است، آن‌ها را به سمت خود جلب کرده و بدون نیاز به استفاده از سموم شیمیایی، جمعیت آفات را کنترل می‌کنند.خرید تله نوری از شرکت زیست بانی پایا، به کشاورزان امکان می‌دهد تا با روشی کاملاً بیولوژیک و دوستدار محیط زیست، از محصولات خود در برابر خسارات آفات محافظت کنند. این شرکت با تعهد به کیفیت و نوآوری، تله‌های نوری را با استانداردهای بالا عرضه می‌کند و با ارائه مشاوره‌های تخصصی، به مشتریان خود کمک می‌کند تا بهترین نتیجه را از استفاده از این ابزارها بگیرند. تله‌های نوری زیست بانی پایا، به عنوان یک راهکار مؤثر و پایدار، به حفظ سلامت محصولات و افزایش بهره‌وری مزارع و باغات کمک شایانی می‌کند.