کاربرد عوامل بیولوژیک و در واقع کنترل زیستی در مبارزه با آفات، یکی از موثر ترین روش های جایگزین آفتکش های شیمیایی برای کاهش جمعیت آفات است. استفاده از کنترل بیولوژیک مزایای زیادی دارد که مهمترین آنها کاهش هزینه ها و جلوگیری از صدمات زیست محیطی است. در این مقاله از زیست بانی پایا به کاربرد صحیح کنترل بیولوژیک در مبارزه با آفات صحبت می کنیم.
در بحث مدیریت عوامل بیولوژیک باید تمام جوانب در نظر گرفته شود تا بتوانید با کمترین هزینه بالاترین بهره وری را داشته باشید. اكثر آفت کش های بیولوژیک برخلاف آفتکش های شیمیایی، ماده موثره میکروارگانیسم ها (مانند آفتکش Bt) یا ماده با پایه گیاهی (مانند آفتکش نیم آزال) هستند. استفاده از این میکرو ارگانیسم ها نیاز به مدیریت بهتر دارد. تراکم و توزیع یکنواخت آنها، ورود آنها به منطقه مورد نظر و در کل پایش و ردیابی آنها باید به دقت کنترل شوند. همچنین میزان دز مصرفی آنها باید کارشناسی شود.
اگر می خواهید راندمان استفاده از عامل بیولوژیک بالا رود، آنها باید در تمام سطوحی که آفت فعال است پخش شوند، علاوه بر این از جلب کننده ها در کنار عامل کنترل بیولوژیک به خوبی استفاده شود. این در حالی است که در استفاده از آفتکش شیمیایی نیاز به این همه دقت نیست، چرا که بسیاری از آنها سیستماتیک و نفوذی هستند و هر زمان و هر جا که به بدن آفات تماس پیدا کنند، احتمالاً به مرگ آنها می انجامد.
پیشتر در مقاله کنترل بیولوژیک – تاریخچه، انواع و روش های بیوکنترل در مورد عوامل کنترل زیستی صحبت کردیم و انواع استفاده از آنها را شرح دادیم، اگر نیاز به اطلاعات بیشتر دارید، آن را با دقت مطالعه کنید.
قبل از اینکه نحوه صحیح کنترل بیولوژیک و مزایای آن را شروع کنیم به برخی از فاکتورهایی که هنگام استفاده از این روش باید بکار ببریم، اشاره می کنیم:
- تراکم مناسب، و توزیع یکنواخت و ورود آنها به منطقه بررسی شود
- پایش و ردیابی آنها با دقت انجام شود
- میزان دز و تعداد مصرف عامل بیولوژیک رعایت شود
- عامل بیولوژیک باید در تمام سطوحی که آفت فعال است پخش شوند
- از مواد جلب کننده در ترکیب با عامل بیولوژیک استفاده شود
- بسته به نوع عامل بیولوژیک در مزرعه یا باغ، اندازه قطرات پاشیده شده مناسب باشند
- قبل از استفاده، شرایط آب و هوایی و عوامل محیطی ارزیابی گردند
اثر عوامل مختلف و کارایی آفتکش ها و عوامل بیولوژیک
با اینکه برخی از آفتکش های بیولوژیک در آزمایشگاه نتایج خوبی را به همراه دارند اما ممکن است استفاده از آنها در شرایط مزرعه نتایج مطلوب را به همراه نداشته باشند. بسیاری از آفتکش های بیولوژیک به شرایط طبیعی و آب و هوای منطقه مورد استفاده حساسیت دارند. حساسیت آنها نسبت به آفتکش های شیمیایی بسیار بالاتر است.
شرایط طبیعی که حین استفاده از آفتکش های بیولوژیک باید در نظر بگیرید عبارتند از:
- دما
- رطوبت
- pH
- خصوصیات سطح برگ
- تابش نور آفتاب
از طرفی برای اینکه آفتکش های بیولوژیک بیشترین تاثیر را داشته باشد باید شرایط و ویژگی های بافت آفت هدف به خوبی بررسی شود. برای مثال قارچ های بیمارگر حشرات برای اینکه کارایی بالایی داشته باشد باید به داخل بدن حشره نفوذ کنند. اگر این عامل بیولوژیک نتواند از سطح کوتیکول سخت یا لایه مومی بدن حشره عبور کند، به هیچ وجه در بدن او، بیماری ایجاد نمی شود؛ هرچند که باید این عامل بیولوژیک بتواند بر سیستم دفاعی بدن آن غلبه کند.
به همین منظور به استفاده کنندگان از این عامل کنترل بیولوژیک توصیه می شود که از برخی حلال ها، مواد همراه و افزودنی هایی که منجر به افزایش کارایی و نشست یکنواخت عامل بیولوژیک در سطح برگ و یا بدن افت می شود، استفاده کنند. البته این حلال ها و مواد باید به نسبت مناسب و به صورت اصولی اضافه شوند چرا که می تواند تاثیر عکس داشته باشند.
یکی از فاکتور هایی که هنگام استفاده از آفت کش های بیولوژیک باید مورد توجه قرار گیرد میزان نشست آفتکش های بیولوژیک در سطح گیاه یا بافت هدف و یا تعداد عامل بیولوژیک رها شده در سطح مزرعه است. این خود به عوامل مختلفی از جمله
- نوع فرمولاسیون
- بسته بندی
- ویژگی های سطح گیاه
- نوع محصول
- انواع عوامل بیولوژیک
و غیره بستگی دارد.
دُز بهینه آفتکش های بیولوژیک
برای موفقیت در کنترل بیولوژیک و البته کاهش هزینه های مصرف آن، باید از آفت کش های بیولوژیک با میزان و دوز بهینه استفاده شود. مفهوم دوز بهینه آفت کش بیولوژیک با دز سموم شیمیایی بسیار متفاوت است. تاثیر عوامل بیولوژیکی تابعی از میزان زنده بودن آنهاست که در سطح گیاه نشست کرده است و در تماس با آفت هدف قرار می گیرد.
تعداد زیادی از آفت کش های بیولوژیک مانند باکتری ها و ویروس های بیمارگر بندپایان باید به وسیله آفت هدف و به مقدار مشخص از اسپور یا واحد زنده، خورده شود تا در بدن او بیماری ایجاد کنند. برای مثال در قارچ های بیمارگر حشرات سوسپانسیون مصرفی آن باید 1013یا 1014 اسپور در هکتار باشد تا کارایی قابل توجهی را احساس کنید. از این رو تعداد عامل رهاسازی شده برای پوشش یکنواخت و رسیدن به بدن آفت هدف از جمله نکات کلیدی موفقیت کاربرد این عوامل بیولوژیک است.
برای استفاده از آفت کش های بیولوژیک از چه دستگاه هایی استفاده کنیم ؟
یکی از عواملی که باعث می شوند راندمان استفاده از آفت کش های بیولوژیک بالا رود و از طرفی هزینه های کشاورز کاهش پیدا کند، مصرف آفت کش بیولوژیک با دستگاه های مناسب است. متاسفانه بسیاری از کشاورزان و باغدارن ما به دلیل نداشتن اطلاعات کافی از نحوه مصرف عوامل بیولوژیک، آنها در سمپاش های رایج خود که اکثرا هیدرولیک هستند، ریخته و در سطح مزرعه یا باغ پخش می کنند. بعد از استفاده متوجه می شوند که کارایی لازم را نداشته است و با اینکه هزینه زیادی برای خرید آفت کش بیولوژیک کرده اند، اما نتیجه ای حاصل نشده است. بیایید علت را بررسی کنیم.
همانطور که در بالا اشاره کردیم افزایش راندمان استفاده از آفت کش های بیولوژیک به چندین عامل بستگی دارد یکی از این عوامل توزیع یکنواخت و فرمولاسیون محصول است وقتی که کشاورز آفت کش زیستی را در سمپاش می ریزد، مدت زمان پمپ کردن و بالا بودن فشار پمپ در دستگاه سمپاش هیدرولیک، قدرت بقاء قارچ بیمارگر و نماتد بیمارگر را کاهش می دهد. این شیوه از کاربرد می تواند دلیل ناکامی بسیاری از آفت کش های بیولوژیک در سطح وسیع باشد.
لازم است به شما بگوییم استفاده از سمپاش های هیدرولیک تنها در جاهایی که حجم سوسپانسیون زیاد و فشار کم مورد نیاز است مانند استفاده از نماتدها در خاک مناسب و مفید می باشد.
تجربه کارشناسان و تحقیق های انجام شده استفاده از نازل های هیدرولیک جفتی برای کاربرد مواد بیولوژیک را مفید می دانند و گفته می‌شود که این نازل ها به حجم زیادی از آب نیاز دارند و نمی توانند اندازه قطرات را کاهش دهند. همچنین برخی از سمپاش های مکانیزه از جمله اتومایزر مجهز به محفظه چرخان یا میکرونر که اغلب برای پخش آفت کش های شیمیایی استفاده می شوند نیز برای پاشش عوامل بیولوژیک مناسب هستند.
آیا اندازه قطرات پاشش آفتکش بیولوژیک روی راندمان استفاده تاثیر دارد؟
یکی از عوامل بسیار تحت تاثیر گذار در استفاده از آفت کش بیولوژیک اندازه مناسب قطر پاشش است. اندازه قطره پاشش آفت کش زیستی، کارایی نشست در سطوح هدف را افزایش می دهد و مقدار مناسبی از آفت کش را در گیاه میزبان و یا حشره آفت پخش می کند.
اندازه قطرات باید مناسب باشند یعنی نه خیلی ریز که به وسیله باد به خارج از منطقه هدف منتقل شوند و نه به قدری درشت باشند که قبل از اینکه به منطقه هدف برسد، تحت تاثیر نیروی جاذبه زمین قرار بگیرد و روی خاک بیفتد.
به همین خاطر است که توصیه می شود از دستگاه های سمپاش مناسب استفاده شود برای مثال نازل های هیدرولیک که دامنه اندازه قطرات سمپاشی گسترده دارند برای استفاده از آفت کش های بیولوژیک مناسب نیستند. قطعات کوچکتر محلول پاشی قادر به حمل دز مناسب از آفت کش بیولوژیک نیستند. طبق تجربه و مطالعاتی که انجام شده است در سمپاش هیدرولیک با محلول مصرفی ۱۵۰ تا ۵۵۰ لیتر در هکتار حدود ۶۰ تا ۷۰ قطرات سمپاشی فاقد اسپور قارچ کش بیولوژیک هستند. با این که بالترین درصد نشست و آلودگی به نماتدر بیمارگر حشرات در سطح برگ از طریق سم پاش هیدرولیک ایجاد می شود، ولی بیش از 90 درصد از قطرات فاقد لارو نماند هستند.
برای تنظیم قطرات پاشش مناسب به موارد زیر توجه کنید:
- از حجم زیاد آب استفاده شود (به خصوص برای پاشش عامکل بیولوژیک در سطخ خاک)
- صافی نازل های هیدرولیک مخصوص آفت کش های بیولوژیک استفاده شود (نسبتاً درشت هستند)
- از ترکیبات بیولوژیک با فرمولاسیون مناسب استفاده کنید
برای مشاوره بیشتر و خرید آفت کش های بیولویک می توانید با کارشناسان زیست بانی پایا تماس بگیرید و از بهترین محصول را به قیمت مناسب خریداری کنید.