مقدمه

آفت پروانه چوبخوار پسته با نام علمی Kermania pistaciella یکی از آفات مهم و مخرب باغات پسته به‌شمار می‌آید که در مناطق پسته‌کاری کشور ما نیز شیوع دارد. در ادامه به بررسی جامع این آفت از جنبه‌های مختلف می‌پردازیم. آفت پروانه چوبخوار پسته اهمیت اقتصادی بالایی دارد، زیرا حمله آن به درختان پسته باعث کاهش شدید محصول و در برخی موارد نابودی کامل درختان می‌شود. خسارت اقتصادی ناشی از این آفت شامل کاهش تولید، افزایش هزینه‌های کنترل و مدیریت آفت، و همچنین کاهش کیفیت محصول است

شناسایی پروانه کرمانیا Kermania pistaciella

آفت چوبخوار پسته در مرحله لاروی از چوب درختان تغذیه می‌کند و در داخل تنه و شاخه‌ها زندگی می‌کند. این آفت دارای چرخه زندگی کامل شامل مراحل تخم، لارو، شفیره و حشره بالغ است. لاروهای این آفت به رنگ سفید کرمی با سر قهوه‌ای هستند و حشره بالغ به رنگ قهوه‌ای تا خاکستری مشاهده می‌شود.

حشره بالغ پروانه چوبخوار پسته

گیاهان میزبان

میزبان اصلی این آفت درخت پسته (Pistacia vera) است. درختان پسته در سنین مختلف و در تمامی مراحل رشد مورد حمله قرار می‌گیرند.

خسارت ناشی از چوبخوار پسته

خسارت این آفت به‌طور عمده ناشی از تغذیه لاروها از چوب درختان است. لاروها با حفر تونل‌های متعدد در داخل چوب، باعث تضعیف درخت و کاهش جریان آب و مواد مغذی در آن می‌شوند. این امر موجب کاهش رشد، زرد شدن برگ‌ها و در نهایت مرگ درخت می‌شود. علاوه بر این، حمله آفت چوبخوار باعث افزایش حساسیت درخت به بیماری‌ها و سایر آفات نیز می‌شود.

میزان خسارت آفت چوبخوار پسته (Kermania pistaciella)

آفت چوبخوار پسته با حمله به درختان پسته و ایجاد خسارت‌های جدی، تاثیر قابل توجهی بر تولید و کیفیت محصول دارد. میزان خسارت این آفت می‌تواند بسته به شرایط مختلف متفاوت باشد. در ادامه به بررسی جنبه‌های مختلف خسارت ناشی از این آفت می‌پردازیم:

• کاهش محصول:  آفت چوبخوار پسته با حفر تونل در داخل چوب درختان، جریان آب و مواد مغذی را در درخت مختل می‌کند. این امر منجر به کاهش رشد و عملکرد درختان و در نتیجه کاهش محصول می‌شود. در برخی موارد، کاهش محصول ممکن است به میزان 30 تا 50 درصد برسد.

• کاهش کیفیت محصول: خسارت به درختان پسته باعث کاهش کیفیت مغز پسته می‌شود. درختانی که تحت حمله این آفت قرار دارند، مغزهای کوچکتر و با کیفیت پایین‌تر تولید می‌کنند که ارزش بازاری آنها کاهش می‌یابد.

• افزایش هزینه‌های مدیریت: برای کنترل آفت چوبخوار پسته، نیاز به اجرای برنامه‌های کنترلی و مدیریتی متعددی است که هزینه‌بر هستند. این هزینه‌ها شامل هزینه‌های هرس، خرید و استفاده از سموم، نصب تله‌های نوری و فرمونی، و معرفی دشمنان طبیعی می‌باشد. در مجموع، این هزینه‌ها می‌تواند به میزان قابل توجهی افزایش یابد.

• آسیب به درختان جوان: درختان جوان پسته که هنوز به بلوغ کامل نرسیده‌اند، آسیب‌پذیرتر هستند. حمله آفت به این درختان می‌تواند باعث مرگ آنها شود، که در نتیجه باغدار مجبور به کاشت دوباره و تحمل هزینه‌های اضافی می‌شود.
• افزایش حساسیت به بیماری‌ها و آفات دیگر: درختان ضعیف شده توسط آفت چوبخوار پسته، بیشتر مستعد ابتلا به بیماری‌ها و حمله سایر آفات هستند. این امر می‌تواند خسارت‌های بیشتری به باغ وارد کند و نیاز به اقدامات کنترلی بیشتر و پیچیده‌تر را به همراه داشته باشد.

خسارت چوبخوار پسته به خوشه میوه ها و سرشاخه های درخت پسته

چرخه  یا سیکل زندگی چوبخوار پسته

تخم‌های آفت چوبخوار پسته در شکاف‌ها و ترک‌های تنه و شاخه‌ها گذاشته می‌شود. پس از خروج لاروها از تخم، آنها به داخل چوب نفوذ کرده و شروع به تغذیه می‌کنند. این آفت در طول سال یک نسل دارد و به‌طور معمول در بهار فعال می‌شود. چوبخوار پسته دارای یک نسل در سال و زمستان را بصورت لاروها کامل(سن چهارم لاروی) درون شاخه های آلوده یک یا دو ساله پسته سپری میکند.

روش های کنترل پروانه چوبخوار پسته 

کنترل آفت چوبخوار پسته به‌ویژه با استفاده از روش‌های کنترل بیولوژیکی، اهمیت زیادی دارد. در زیر به برخی از روش‌های مهم کنترل این آفت اشاره می‌کنیم:

1. کنترل شیمیایی: استفاده از سموم شیمیایی خاص که به درون چوب نفوذ کرده و لاروها را از بین می‌برد. این روش به دلیل اثرات زیست‌محیطی و هزینه بالا کمتر توصیه می‌شود.
2. کنترل بیولوژیکی:
   • استفاده از دشمنان طبیعی: معرفی و حفظ دشمنان طبیعی مانند زنبورهای پارازیتوئید و شکارچیان طبیعی می‌تواند در کنترل جمعیت آفت مؤثر باشد. 
   • استفاده از تله‌های نوری و فرمونی: این تله‌ها برای جذب و کاهش جمعیت حشرات بالغ به‌کار می‌روند و می‌توانند به کنترل آفت کمک کنند
   • قارچ‌ها و باکتری‌ها: استفاده از قارچ‌ها و باکتری‌های بیماری‌زا برای لاروها نیز یکی از روش‌های مؤثر کنترل بیولوژیکی است.
3. مدیریت زراعی:
   • هرس و از بین بردن شاخه‌های آلوده: حذف و سوزاندن شاخه‌های آلوده می‌تواند منجر به کاهش جمعیت آفت در سال‌های بعد شود.
   • بهبود شرایط باغ: بهبود شرایط بهداشت باغ و کاهش استرس‌های محیطی به درختان می‌تواند مقاومت آنها را در برابر آفات افزایش دهد.

زمان مناسب برای کنترل آفت چوبخوار پسته (K. pistaciella)

برای کنترل مؤثر آفت چوبخوار پسته، توجه به زمان‌بندی مناسب بسیار حائز اهمیت است. در اینجا به زمان‌های مختلف کنترل و اقداماتی که باید انجام شوند، اشاره می‌کنیم:

1. پاییز و زمستان
   • هرس و از بین بردن شاخه‌های آلوده: در فصل پاییز و زمستان، بعد از برداشت محصول، می‌توان شاخه‌های آلوده به آفت را شناسایی و هرس کرد. این شاخه‌ها باید بلافاصله از باغ خارج شده و سوزانده شوند تا منبع آلودگی از بین برود.
   • استفاده از سموم شیمیایی: در این فصول، استفاده از سموم نفوذی که به داخل چوب وارد می‌شوند و لاروها را از بین می‌برند، می‌تواند مؤثر باشد. این کار باید با دقت و مطابق با دستورالعمل‌های ارائه شده توسط کارشناسان صورت گیرد. سمومی نظیر:  حشره کش تیودیکارب، لوفنورون، لوفنورون + فنوکسی کارب و هگزافلومورون .
2. بهار
   • نصب تله‌های نوری و فرمونی: با آغاز فعالیت حشرات بالغ در فصل بهار، نصب تله‌های نوری و فرمونی می‌تواند به جذب و کاهش جمعیت آنها کمک کند. این تله‌ها باید در مناطق مختلف باغ نصب شوند تا حداکثر کارایی را داشته باشند.
   • استفاده از دشمنان طبیعی: در این فصل، می‌توان دشمنان طبیعی آفت مانند زنبورهای پارازیتوئید را معرفی کرد. این دشمنان می‌توانند به طور طبیعی جمعیت آفت را کنترل کنند.
3. تابستان
   • پایش مستمر: در طول فصل تابستان، پایش مداوم درختان و بررسی وجود علائم آلودگی به آفت ضروری است. در صورت مشاهده علائم اولیه، می‌توان اقدام به هرس و از بین بردن شاخه‌های آلوده کرد.
   • استفاده از قارچ‌ها و باکتری‌های مفید:  استفاده از قارچ‌ها و باکتری‌های بیماری‌زا برای لاروها می‌تواند در این فصل نیز ادامه یابد. این عوامل بیولوژیکی به طور طبیعی لاروهای آفت را آلوده کرده و از بین می‌برند.

پیشگیری از خسارت آفت چوبخوار پسته (Kermania pistaciella)

پیشگیری از خسارت آفت چوبخوار پسته یکی از اصول مهم در مدیریت باغات پسته است. این کار نیازمند استفاده از روش‌های مدیریتی متنوع و توجه به جزئیات مراقبت از درختان است. در ادامه به برخی از مهم‌ترین روش‌های پیشگیری از خسارت این آفت اشاره می‌کنیم:

1. مدیریت بهداشتی باغ
   • هرس به‌موقع: هرس و حذف شاخه‌های آلوده و ضعیف در فصل پاییز و زمستان به کاهش منابع آلودگی کمک می‌کند.
   • جمع‌آوری و سوزاندن شاخه‌های هرس‌شده: پس از هرس، شاخه‌های آلوده باید از باغ خارج شده و سوزانده شوند تا از انتشار آفت جلوگیری شود.
   • پاکسازی محیط باغ: پاکسازی محیط باغ از بقایای گیاهی و علف‌های هرز که می‌توانند به عنوان مخفیگاه آفت عمل کنند، ضروری است.
2. بهبود شرایط زراعی
   • آبیاری مناسب: تامین آب کافی و منظم برای درختان پسته به افزایش مقاومت آنها در برابر آفات کمک می‌کند.
   • تغذیه مناسب: استفاده از کودهای مناسب و به‌موقع برای تقویت درختان و بهبود سلامت کلی آنها مفید است.
3.  استفاده از تله‌ها
   • تله‌های نوری و فرمونی: نصب تله‌های نوری و فرمونی در بهار برای جذب و کاهش جمعیت حشرات بالغ بسیار مؤثر است. این تله‌ها باید به‌صورت منظم بررسی و تمیز شوند.
4. استفاده از روش‌های بیولوژیکی
   • دشمنان طبیعی: معرفی و حفظ دشمنان طبیعی مانند زنبورهای پارازیتوئید و شکارچیان طبیعی می‌تواند به کاهش جمعیت آفت کمک کند.
   • استفاده از قارچ‌ها و باکتری‌های مفید: استفاده از قارچ‌ها و باکتری‌های بیماری‌زا که به طور طبیعی لاروهای آفت را آلوده و نابود می‌کنند، به عنوان یک روش پیشگیرانه مفید است.
5. سم‌پاشی‌های پیشگیرانه
   • استفاده از سموم نفوذی:  استفاده از سموم نفوذی خاص که توانایی نفوذ به داخل چوب و از بین بردن لاروها را دارند، می‌تواند به کاهش جمعیت آفت کمک کند. این کار باید با دقت و طبق دستورالعمل‌های متخصصان انجام شود.
6. پایش مداوم
   • بازرسی منظم: بررسی منظم درختان برای شناسایی علائم اولیه آلودگی و اقدام به‌موقع برای کنترل آن‌ها بسیار مهم است.
   • استفاده از فناوری‌های نوین: استفاده از فناوری‌های نوین مانند سنسورها و سیستم‌های پایش خودکار برای شناسایی و مدیریت آفات می‌تواند به بهبود کارایی پیشگیری کمک کند.

تله‌گذاری فرمونی برای آفت چوبخوار پسته (Kermania pistaciella) موفق در ایران

تله‌گذاری فرمونی یکی از روش‌های مؤثر برای کنترل جمعیت آفت چوبخوار پسته (K. pistaciella) است که در سال‌های اخیر در ایران نیز با موفقیت مورد استفاده قرار گرفته است. این روش مبتنی بر استفاده از فرمون‌های جنسی مصنوعی است که برای جذب و به دام انداختن حشرات بالغ استفاده می‌شود. در ادامه به بررسی جزئیات این روش و موفقیت‌های حاصل از آن در ایران می‌پردازیم.

فرمون جنسی چوبخوار پسته ارائه دهنده شرکت زیست بانی پایا

روش تله‌گذاری فرمونی

1. انتخاب فرمون مناسب: فرمون‌های جنسی مخصوص چوبخوار پسته با ترکیبات شیمیایی خاص تولید و در بازار عرضه می‌شوند.
2. نصب تله‌ها: تله‌های فرمونی مانند تله دلتا و تله قیفی در باغات پسته و در ارتفاع مناسب از سطح زمین نصب می‌شوند. معمولاً تله‌ها در اوایل بهار، همزمان با شروع فعالیت حشرات بالغ، نصب می‌شوند.
3. پایش و تعویض فرمون‌ها: تله‌ها باید به‌طور منظم بررسی و فرمون‌ها بسته به شرایط محیطی و توصیه‌های تولیدکنندگان تعویض شوند.

مراحل نصب و استفاده از تله‌های فرمونی

1. زمان نصب: تله‌ها باید در اوایل بهار، زمانی که حشرات بالغ شروع به فعالیت می‌کنند، نصب شوند.
2. مکان نصب: تله‌ها را در نقاط مختلف باغ، به‌خصوص در قسمت‌هایی که تراکم درختان بالاست، نصب کنید. تله‌ها باید در ارتفاع مناسبی از سطح زمین قرار گیرند (معمولاً در ارتفاع 1.5 تا 2 متری).
3. پایش و تعویض: تله‌ها باید به‌طور منظم بررسی و فرمون‌ها بسته به شرایط محیطی و توصیه‌های تولیدکنندگان تعویض شوند (معمولاً هر 4 تا 6 هفته یک‌بار).

تعداد تله‌های فرمونی مورد نیاز برای کنترل آفت چوبخوار پسته

تعداد تله‌های فرمونی مورد نیاز برای کنترل مؤثر آفت چوبخوار پسته به چند عامل مهم بستگی دارد:

1. اندازه باغ: وسعت باغ پسته شما تأثیر زیادی بر تعداد تله‌های مورد نیاز دارد.
2. شدت آلودگی: میزان جمعیت آفت در باغ نیز تعیین‌کننده است.
3. نوع تله و کارایی آن: برخی تله‌ها دارای شعاع جذب بیشتری هستند و تعداد کمتری از آنها می‌تواند مؤثر باشد.

پیشنهادات عمومی برای تعداد تله‌ها

• باغات کوچک (کمتر از 1 هکتار): برای باغات کوچک، معمولاً 5 تا 10 تله در هر هکتار توصیه می‌شود. این تعداد تله می‌تواند به طور مؤثر جمعیت آفت را کنترل کند.
• باغات متوسط (1 تا 5 هکتار): برای باغات با وسعت متوسط، تعداد تله‌ها باید افزایش یابد. به طور معمول، 10 تا 15 تله در هر هکتار پیشنهاد می‌شود.
• باغات بزرگ (بیش از 5 هکتار): در باغات بزرگ، تعداد تله‌ها باید بیشتر باشد تا پوشش کامل باغ فراهم شود. در این حالت، 15 تا 20 تله در هر هکتار می‌تواند مؤثر باشد.

شکار تله های فرومونی حشره بالغ شبپره کرمانیا

مزایای استفاده از تله‌های فرمونی

• کاهش جمعیت آفت: با جذب و به دام انداختن حشرات نر، تله‌های فرمونی می‌توانند به‌طور قابل توجهی از میزان جفت‌گیری و در نتیجه تولید مثل آفت بکاهند.
• عدم آلودگی محیط: استفاده از فرمون‌های جنسی هیچگونه آلودگی شیمیایی در محیط ایجاد نمی‌کند و برای انسان و سایر موجودات زنده بی‌خطر است.
• پایش دقیق: تله‌های فرمونی امکان پایش دقیق جمعیت آفت را فراهم می‌کنند و به کشاورزان اجازه می‌دهند تا با توجه به تغییرات جمعیتی آفت، اقدامات مدیریتی مناسب را اتخاذ کنند.

موفقیت استفاده از فرمون چوبخوار پسته در ایران

در سال‌های اخیر، استفاده از تله‌های فرمونی برای کنترل آفت چوبخوار پسته در ایران با موفقیت‌های قابل توجهی همراه بوده است. برخی از دستاوردهای مهم این روش در ایران عبارتند از:

• کاهش میزان خسارت: باغداران ایرانی با استفاده از تله‌های فرمونی توانسته‌اند میزان خسارت ناشی از آفت چوبخوار پسته را به‌طور قابل توجهی کاهش دهند.
• افزایش بهره‌وری: کاهش جمعیت آفت منجر به بهبود سلامت درختان و افزایش بهره‌وری و کیفیت محصول پسته شده است.
• کاهش مصرف سموم شیمیایی: با موفقیت تله‌های فرمونی، نیاز به استفاده از سموم شیمیایی کاهش یافته و این امر به کاهش هزینه‌ها و حفظ سلامت محیط زیست کمک کرده است.
• پایش و کنترل بهتر: تله‌های فرمونی به کشاورزان امکان داده‌اند تا با دقت بیشتری جمعیت آفت را پایش کنند و اقدامات مدیریتی مؤثرتری انجام دهند.

استراتژی های استقرار و نظارت

برنامه های موفقیت آمیز در روش تله های فرمونی در ایران شامل استراتژی های استقرار سیستماتیک است. تله ها اغلب در تراکم های مشخصی در هر هکتار باغ پسته با در نظر گرفتن عواملی مانند اندازه باغ، پویایی جمعیت آفات و تغییرات فصلی در فعالیت پروانه ها قرار می گیرند. پایش(نظارت) منظم تله‌ها به محققان و کشاورزان اجازه می‌دهد تا سطح جمعیت پروانه کرمانیا پستاسیلا را در طول فصل رشد ارزیابی کنند.

اثربخشی در پایش آفات

تله‌های فرمونی به‌عنوان ابزاری ارزشمند جهت پایش ( نظارت ) و کنترل جمعیت این گونه در ایران می‌باشد. با گرفتن پروانه های نر، تله ها داده های مهمی در مورد زمان و شدت هجوم آفات ارائه می دهند. این اطلاعات به کشاورزان کمک می کند تا در مورد استراتژی های مدیریت آفات، از جمله زمان بندی کاربرد حشره کش یا سایر اقدامات کنترلی، تصمیمات آگاهانه و دقیق در زمان مناسب بگیرند.

تاثیر بر پویایی جمعیت آفات

مطالعات در ایران نشان داده است که تله های  فرمونی می تواند به طور قابل توجهی جمعیت آفت را در صورت ادغام با سایر استراتژی های مدیریت آفات به طور گسترده ای کاهش دهد. با برهم زدن الگوهای جفت گیری و کاهش تعداد پروانه های نر، تله ها به کاهش میزان تخم گذاری و آلودگی لارو در باغ های پسته کمک می کنند. این به نوبه خود به کاهش آسیب به محصول و بهبود عملکرد کلی و کیفیت آجیل نیز کمک خواهد کرد.

مزایای اقتصادی و زیست محیطی

استفاده از تله‌گذاری فرمونی در ایران با کاهش اتکا به حشره‌کش‌های متداول و کاهش تلفات محصول ناشی از آلودگی به گونه چوبخوار پسته، منجر به مزایای اقتصادی قابل توجهی شده است. علاوه بر این، تله های فرمونی سازگار با محیط زیست هستند، به طور خاص گونه های آفت را بدون آسیب رساندن به حشرات مفید یا تأثیر بر اکوسیستم های طبیعی در باغ های پسته هدف قرار می دهند.

چالش ها و جهت گیری های آینده

شناسایی چالش های موجود در مدیریت چوبخوار کرمانیا، مانند گسترش مقاومت به آفت کش ها، تغییر شرایط آب و هوایی موثر بر پویایی آفات، و اثرات تجارت جهانی بر معرفی آفات هستند.

جهت‌های تحقیقاتی آینده را با تمرکز بر فناوری‌های نوآورانه، شیوه‌های مدیریت آفات پایدار، و رویکردهای یکپارچه به منظور کنترل طولانی‌مدت آفات در اکوسیستم‌های کشاورزی پسته پیشنهاد دهید.

با وجود موفقیت آمیز بودن، چالش هایی در بهینه سازی تکنیک های تله فرمونی با توجه به شرایط مختلف آب و هوایی و جمعیت آفات در مناطق مختلف ایران همچنان باقی است. هدف تحقیقات آینده اصلاح طرح‌های تله، تقویت فرمول‌های طعمه، و ادغام بیشتر تله‌گذاری فرمونی با سایر روش‌های کنترل بیولوژیکی و فرهنگی به منظور افزایش کارایی و پایداری کلی مدیریت آفات است.

خرید تله‌های فرمونی برای آفت چوبخوار پسته

برای خرید تله‌های فرمونی جهت کنترل آفت چوبخوار پسته، نیاز به آگاهی از منابع معتبر و مراحل دقیق نصب و استفاده از آنها دارید. در ادامه، به نکات مهم در خرید و استفاده از تله‌های فرمونی پرداخته شده است.

نکات مهم در خرید تله فرمونی

1. تأمین‌کنندگان معتبر: تله‌های فرمونی باید از تأمین‌کنندگان معتبر و دارای مجوز خریداری شوند تا از کیفیت و کارایی آنها اطمینان حاصل شود.
   • شرکت‌های معتبر فعال در زمینه تولید و توزیع تله‌های فرمونی.
   • فروشگاه‌های معتبر آنلاین و فیزیکی مرتبط با محصولات کشاورزی و باغبانی.
2. مشخصات تله فرمونی: هنگام خرید تله‌های فرمونی، به مشخصات آنها توجه کنید:
   • نوع فرمون مورد استفاده (ترکیب شیمیایی).
   • مدت زمان تأثیرگذاری فرمون.
   • نوع و طراحی تله (تله‌های چسبنده، تله‌های مکانیکی، و غیره).
3. پشتیبانی و مشاوره: تأمین‌کنندگان معتبر معمولاً خدمات مشاوره و پشتیبانی فنی نیز ارائه می‌دهند که می‌تواند در انتخاب و استفاده بهینه از تله‌ها کمک کند.

منابع خرید تله‌های فرمونی در ایران

1. فروشگاه‌های آنلاین :سایت‌های معتبر مانند سایت زیست بانی پایا، و دیگر فروشگاه‌های آنلاین محصولات کشاورزی.
2. شرکت‌های تولیدی و توزیعی: شرکت‌های تخصصی مانند شرکت تولید فرمون ایران و دیگر تولیدکنندگان معتبر که در زمینه تولید و توزیع فرمون‌های جنسی فعالیت می‌کنند.
3. نمایندگی‌های محلی: نمایندگی‌های محلی محصولات کشاورزی که می‌توانند تله‌های فرمونی را به شما عرضه کنند.

نتیجه‌گیری

تله‌های فرمونی یکی از روش‌های مؤثر و پایدار برای کنترل آفت پروانه چوبخوار پسته (Kermania pistaciella) هستند. کنترل آفت چوبخوار پسته نیازمند زمان‌بندی دقیق و استفاده از ترکیبی از روش‌های مختلف است. با توجه به چرخه زندگی آفت و دوره‌های فعالیت آن، اقدامات پاییزه و زمستانه برای از بین بردن منابع آلودگی، اقدامات بهاره برای کاهش جمعیت بالغین و استفاده از دشمنان طبیعی و پایش مداوم در تابستان، می‌تواند به کاهش جمعیت این آفت و حفظ سلامت درختان پسته کمک کند. توجه به این نکات و انجام اقدامات به موقع، نقش مهمی در موفقیت برنامه‌های کنترل آفت دارد. با خرید تله‌های فرمونی و فرمون جنسی پروانه چوبخوار پسته از منابع معتبر مانند شرکت زیست بانی پایا و استفاده صحیح و به‌موقع از آنها، می‌توان به کاهش جمعیت این آفت و پیشگیری از خسارت‌های آن کمک کرد. مشاوره با کارشناسان و استفاده از خدمات پشتیبانی تأمین‌کنندگان معتبر نیز می‌تواند به بهبود کارایی این روش کمک کند.