زنگ خطر برای درختان کاج! سوسک پوست‌خوار مدیترانه‌ای (Orthotomicus erosus) در کمین است

این آفت که اولین بار در سال 1857 توسط «ولستون» شناسایی شد، یک نوع سوسک پوست‌خوار است که می‌تواند درختان کاج، به‌ویژه کاج‌هایی که در ارتفاعات پایین و در مناطق خشک کاشته شده‌اند، را از بین ببرد. این سوسک معمولاً به‌عنوان یک آفت ثانویه درختان افتاده و ضعیف در نظر گرفته می‌شود و اغلب همراه با سایر آفات جنگلی مشاهده می‌شود.

ورود موفقیت‌آمیز این سوسک به کشورهایی خارج از زیستگاه اصلی آن نگرانی‌هایی را به همراه داشته است، به‌ویژه در مناطقی که دارای جنگل‌های مصنوعی گسترده کاج هستند.

راسته و خانواده:

سوسک‌ها (Coleoptera): خانواده اسکولیتیده (Scolytidae)

نام‌های رایج:

سوسک پوست‌خوار مدیترانه‌ای

سوسک پوست‌خوار اروپایی

سوسک پوست‌خوار کاج مدیترانه‌ای

توزیع جغرافیایی

بومی: شمال آفریقا (مراکش)، آسیا و اقیانوسیه، اروپا

واردشده:

آفریقا: آفریقای جنوبی، سوازیلند (اوایل دهه ۱۹۸۰)

آسیا و اقیانوسیه: فیجی، ایران، ترکیه

اروپا: فنلاند، سوئد، بریتانیا

آمریکای لاتین و کارائیب: شیلی (۱۹۸۶، هم اکنون در آن مکان ها مشاهده نشده)

نزدیک شرق: تاجیکستان

آمریکای شمالی: ایالات متحده (۲۰۰۴)

شکل شناسی یا مرفولوژی: 

طول بدن به طور متوسط بین ۲.۷ تا ۳.۸ میلی‌متر است و رنگ آن قهوه‌ای مایل به قرمز است. سر این حشره توسط یک سپر از قفسه سینه‌ پوشیده شده و وقتی از بالا مشاهده می‌شود، به دلیل اینکه سر آنها به طور جزئی یا کاملاً توسط پرونوتوم (قسمت بالای بدن که پشت سر قرار دارد) پوشیده می‌شود، قابل رویت نیست. قسمت انتهایی بال‌های جلویی حالت مقعر دارد و دارای چهار خار جانبی است که دومین خار، پهن‌ترین و برجسته‌ترین آنهاست.

مرحله شفیرگی در داخل یا زیر پوست در انتهای تونل‌های لاروی در اتاقک‌های بزرگ‌شده توسط لاروها در زمان تغذیه اتفاق می‌افتد. شفیره‌ها معمولاً چاق و سفید رنگ هستند.

لارو سفید یا به رنگ کرم، بدون پا و دارای سر کهربایی است. طول آنها در حالت بالغ تقریباً ۵ میلی‌متر است. تخم‌ها سفید، بیضی شکل، صاف، شفاف و به طول ۱ میلی‌متر هستند.

میزبان‌ها

سوسک‌های پوست‌خوار از خانواده سوسک‌های (Scolytidae) آفات رایج در درختان مخروطی (مانند کاج‌ها) هستند و برخی از آنها به درختان پهن‌برگ حمله می‌کنند. گونه

سوسک پوستخوار کاج بیشتر به درختان کاج مانند Pinus armandii، کاج تهران   P. brutia ، کاج جزایر قناری P. canariensis، P. caribaea، کاج کولتر P. coulteri، P. echinata، P. kesiya، P. massoniana، کاج مشهد P. mugo ، کاج اتریشی P. nigra ، کاج گریان P. patula، کاج دریایی P. pinaster، کاج چتری ایتالیایی P. pinea، کاج مونتری P. radiata، کاج سفید شرقی P. strobus،کاج اسکاتلندی P. sylvestris، P. tabulaeformis و P. yunnanensis حمله می‌کند.

همچنین ممکن است به گونه‌های دیگر درختان مخروطی مانند کاج داگلاس ، کاج نوئل ، نراد، سدر و غیره حمله کند، اما باور بر این است که فقط در درختان کاج تخم‌گذاری و تکثیر می‌کند.

زیست‌شناسی

سوسک پوستخوار کاج معمولاً به درختان و شاخه‌های کاج که به‌تازگی افتاده یا قطع شده‌اند حمله می‌کند، اما می‌تواند درختان ایستاده را نیز که به‌ویژه به دلیل خشکسالی، آتش‌سوزی یا باد دچار تنش شده‌اند، آلوده کرده و از بین ببرد. گرچه همیشه به درختان زنده حمله نمی‌کند، اما ممکن است تهدیدی برای حشرات بومی باشد که از همان زیستگاه‌ها و مکان‌های ذخیره‌سازی استفاده می‌کنند.

این حشره معمولاً در بخش‌های دارای پوست خشن از تنه اصلی درخت و شاخه‌هایی با قطر بیش از ۵ سانتی‌متر تولید مثل می‌کند. بخش‌های صاف و بدون پوست درختان میزبان عمدتاً برای تغذیه حشرات بالغ استفاده می‌شوند. سوسک‌های پوستخوار دارای فک‌های قوی برای جویدن هستند. الگوی سوراخ‌های شبیه به گلوله شاتگان بر روی سطح پوست شاخه‌ها یا تنه‌های آلوده به وضوح دیده می‌شود، جایی که حشرات بالغ جدید بیرون آمده‌اند.

حمله‌ها توسط نرها آغاز می‌شود که از طریق پوست درخت به لایه فلوئم-کامبیوم نفوذ کرده و در آنجا یک اتاقک جفت‌گیری می‌سازند. آنها فرمون‌های تجمعی آزاد می‌کنند و به زودی تعداد یک تا سه ماده به آنها میپیوندند و جفت گیری میکنند. هر ماده با نر جفت‌گیری کرده و سپس یک دالان تخم‌گذاری جداگانه از اتاقک جفت‌گیری می‌سازد که موازی با الیاف چوب است. ماده‌ها معمولاً بین ۲۶ تا ۷۵ تخم در شکاف‌های کناری این دالان‌ها می‌گذارند. تخم‌ها باز می‌شوند و لاروها در فلوئم تغذیه می‌کنند و الگوی حکاکی مشخصی ایجاد می‌کنند؛ آنها سه مرحله لاروی را طی می‌کنند و در حین تغذیه تونل‌ها را گسترش می‌دهند.

علائم و نحوه خسارت سوسک پوستخوار کاج

سوسک پوست‌خوار مدیترانه‌ای (Mediterranean pine engraver) معمولاً یک آفت ثانویه است که درختان تازه افتاده، شاخه‌های شکسته، بقایای درختان و درختان ایستاده‌ای را که به دلایل مختلف مانند آتش‌سوزی یا خشکسالی آسیب دیده یا تحت فشار هستند، آلوده می‌کند و با حمله به درختان تحت فشار معمولاً باعث مرگ درختان می‌شود. سوسک‌های پوست‌خوار درختان پوست داخلی (منطقه فلوئم-کامبیوم) شاخه‌ها، سرشاخه‌ها یا تنه درختان و درختچه‌ها را می‌خورند. این فعالیت معمولاً باعث شروع جریان شیره در درختان مخروطی می‌شود، اما گاهی در درختان پهن‌برگ مانند بید و گردو نیز مشاهده می‌شود. جریان شیره (لوله صمغ) همراه با خاک اره‌مانند فضولات ایجاد شده توسط سوسک‌هاست. این فضولات در شکاف‌های پوست جمع می‌شوند یا ممکن است روی زمین یا در تارهای عنکبوت قابل مشاهده باشند. سوراخ‌های کوچکی که در پوست ایجاد می‌شوند، نشانه خوبی برای حضور سوسک‌های پوست‌خوار هستند. وقتی پوست با سوراخ‌های خروجی برداشته می‌شود، معمولاً پوست داخلی مرده و خراب‌شده و گاهی اوقات سوسک‌های بالغی که هنوز خارج نشده‌اند، آشکار می‌شود.

واضح‌ترین نشانه حمله این آفت، تغییر رنگ برگ‌های درختان آلوده از سبز به زرد و سپس قهوه‌ای مایل به قرمز است. سوراخ‌های کوچک ورود و خروج با خاک‌اره‌ای که از آن‌ها خارج شده است ممکن است روی سطح بیرونی پوست درخت دیده شوند در حالی که تونل ها زیر پوست درخت قرار دارند، مخصوصاً روی پوست‌های صاف‌تر؛ اما در مناطق دارای پوست زبر، تشخیص این سوراخ‌ها دشوار است. اگر درختان سالم مورد حمله قرار گیرند، ممکن است لوله‌های شیره در شکاف‌های پوست مشاهده شوند. با بررسی زیر پوست درختان کاج که در حال خشک شدن هستند، ممکن است شبکه متراکمی از تونل‌ها دیده شود. این تونل‌ها معمولاً شامل یک اتاقک جفت‌گیری و یک تا پنج تونل تخم‌گذاری طولی هستند که بسته به نوع میزبان و موقعیت مکانی ممکن است متفاوت باشند.

این سوسک اغلب همراه با دیگر آفات جنگلی دیده می‌شود، از جمله Carphoborus minimus، Hylastes angustatus، Hylurgus ligniperda، Matsucoccus feytaudi، Pityogenes calcaratus، Pissodes nemorensis، Tomicus destruens و T. minor. مانند دیگر گونه‌های سوسک های پوستخوار درختان مخروطی، سوسک پوستخوار کاج ناقل چندین نوع قارچ ایجادکننده رنگ‌آمیزی چوب (مانند قارچ‌های لکه آبی) است که مرگ درختان را تسریع می‌کند، باعث تغییر رنگ چوب شده و سپس می‌تواند باعث کاهش کیفیت و ارزش چوب شود.

مسیرهای پراکنش و ورود

سوسک‌های بالغ می‌توانند مسافت‌های قابل توجهی را به منظور یافتن میزبان‌های مناسب خود پرواز کنند و همچنین ممکن است توسط باد هم پراکنده شوند. در تمام مراحل زندگی سوسک پوستخوار مدیترانه‌ای می‌تواند به راحتی از طریق مواد بسته‌بندی چوبی، به‌ویژه آن‌هایی که از چوب کاج ساخته شده و حاوی نوارهای پوسته درخت هستند، منتقل شوند. این آفت اغلب روی مواد بسته‌بندی چوبی مانند جعبه‌ها و پالت‌ها دیده می‌شد، زیرا معمولاً به درختان تازه قطع‌شده که تبدیل به جعبه و پالت میشوند حمله می‌کند.

روشهای کنترل سوسک پوستخوار مدیترانه ای کاج

اقدامات پیشگیرانه‌ای که شامل بهداشت مناسب، محدود کردن جابه‌جایی شاخه‌ها و تنه‌های تازه قطع‌شده درخت کاج، سالم و قوی نگه داشتن درختان ایستاده و شناسایی زودهنگام آلودگی‌ها هستند، بهترین روش دفاعی در برابر سوسک پوست‌خوار مدیترانه‌ای به شمار می‌آیند. مراقبت و آبیاری صحیح درختان زنده می‌تواند احتمال شیوع را کاهش دهد، زیرا این سوسک‌ها معمولاً به درختان زنده‌ای حمله می‌کنند که تحت فشار هستند.

توصیه می‌شود که از انباشتن مواد کاجی در کنار درختان زنده خودداری کنند و مواد تازه قطع‌شده کاج را خرد کنند، بسوزانند یا پوست آن را جدا کنند. در مقادیر بسیار کم مواد کاجی، می‌توان آن‌ها را کاملاً با پلاستیک شفاف و ضخیم بسته بندی ‌و پوشاند و در مکانی که آفتاب‌گیر است قرار داد.

در واقع به صورت کلی باید گفت که به جز روش‌های فرهنگی عمومی که قدرت درخت را بهبود می‌بخشند، وقتی درخت‌ها مورد حمله سوسک‌های پوست‌خوار قرار می‌گیرند، کار زیادی نمی‌توان انجام داد. زیرا سوسک‌ها در محیط محافظت شده زیر پوست درخت زندگی می‌کنند و کنترل آن‌ها با سموم حشره‌کش دشوار است. اگر درخت‌ها یا بوته‌ها آلوده شدند، شاخه‌های آلوده به سوسک‌های پوست‌خوار را هرس کرده و از بین ببرید. اگر تنه اصلی درخت به شدت توسط سوسک‌های پوست‌خوار آسیب دیده باشد، باید درخت یا بوته را کاملاً از بین برد. مگر اینکه درخت‌های آلوده بریده شوند و مواد آلوده به سرعت جمع‌آوری، سوزانده یا در محل خرد شوند، تعداد زیادی سوسک می‌توانند از درخت بیرون آمده و درختان میزبان اطراف را از بین ببرند، به‌ویژه اگر درختان زنده و بدون حمله در نزدیکی آنها به دلیل عوامل دیگر ضعیف یا تحت استرس باشند. هرگز مواد آلوده را کنار درخت یا بوته زنده نگذارید.

1. کنترل فرهنگی
   • انتخاب درخت
     فقط گونه‌هایی را که به درستی با منطقه سازگار هستند بکارید. نیازهای فرهنگی درختان را بشناسید و مراقبت‌های مناسب را برای حفظ رشد سالم آن‌ها انجام دهید. درختان سالم کمتر در معرض حمله حشرات آفت مانند سوسک‌های پوستخوار قرار می‌گیرند و مقاومت بالایی در برابر حملات این حشرات دارند. در مناطقی که سوسک‌های پوستخوار مشکل ایجاد کرده‌اند، درختانی که میزبان این حشرات نیستند را بکارید. به عنوان مثال، سوسک‌های پوستخوار و سوسک‌های تربانتین قرمز به درختان سرخ‌چوب یا سرو آتلانتیک حمله نمی‌کنند. ترکیب گونه‌های درختی و درختچه‌ای در چشم‌اندازهای کاشته شده، مرگ و میر ناشی از سوسک‌های پوستخوار و حشراتی که چوب را سوراخ می‌کنند کاهش می‌دهد.
   • کاهش استرس درخت
     به طور خاص به درختان قدیمی و کم رشد، گروه‌های متراکم درختان و درختان تازه کاشته شده در منطقه توجه ویژه ای کنید. درختان بزرگ از نهالستان یا درختان منتقل شده، به ویژه بلوط‌ها و کاج‌ها، پس از کاشت مجدد می‌توانند به شدت در معرض حمله سوسک‌های پوستخوار یا حشراتی که چوب را سوراخ می‌کنند قرار بگیرند. موفقیت در کاشت مجدد به گونه درخت، وضعیت آن، انتخاب مناسب درخت و مکان کاشت، ویژگی‌های محل کاشت، فصل سال، روش کاشت و مراقبت‌های بعد از آن بستگی دارد. استرس‌هایی که به دلیل کاشت نادرست، کاشت در زمان نامناسب سال، نبود مراقبت مناسب بعد از کاشت یا کاشت گونه‌ای نامناسب برای منطقه ایجاد می‌شود، حساسیت درخت را به سوسک‌های پوستخوار یا حشراتی که چوب را سوراخ می‌کنند افزایش می‌دهد.پیشگیری مؤثرترین روش برای مدیریت سوسک‌های پوستخوار و حشرات چوب‌خور است. در بیشتر موارد، این تنها روش قابل استفاده برای کنترل است. از آسیب به ریشه‌ها و تنه‌ها، آسیب‌ها و فشرده شدن خاک در فعالیت‌های ساخت‌و ساز جلوگیری کنید و درختان را از آفتاب‌سوختگی و دیگر اختلالات غیرزیستی محافظت کنید. آبیاری ممکن است در ماه‌های خشک تابستان در سال‌های خشک مهم باشد، به ویژه برای گونه‌های درختی که بومی مناطقی هستند که بارش تابستانی در آنجا رایج است. همچنین، ایستگاه‌های متراکم درختان حساس باید رقیق شوند (یعنی حذف کامل برخی از درختان) تا توانایی درختان باقی‌مانده در مقاومت در برابر حمله افزایش یابد.آبیاری را در اطراف تاج درخت انجام دهید، نه نزدیک به تنه آن. از آبیاری کم‌عمق و مکرری که معمولاً برای چمن‌ها استفاده می‌شود، اجتناب کنید. یک توصیه عمومی این است که درختان را به طور نامنظم آبیاری کنید، مثلاً دوبار در ماه در دوره‌های خشکسالی. با این حال، باید مقدار کافی آب استفاده کنید تا آب به عمق خاک (حدود یک فوت زیر سطح) نفوذ کند. مقدار و فراوانی آب مورد نیاز بسته به محل، اندازه درخت و اینکه آیا گونه درخت به خشکسالی تابستانی یا بارش‌های منظم سازگار است، بسیار متفاوت است.شاخه‌های آلوده را به درستی هرس کنید و درختان در حال مرگ را حذف و دور بریزید تا حشرات موریانه‌ای و چوب‌خوار از درختان دیگر حمله نکنند. زمان‌بندی هرس اهمیت دارد؛ از ایجاد زخم‌های تازه در فصل پرواز حشرات بالغ خودداری کنید. از هرس درختان چنار از اواخر اسفند تا شهریور  و درختان کاج از بهمن تا آبان خودداری کنید. از انباشتن چوب‌های تازه برش خورده در نزدیکی گیاهان زینتی چوبی خودداری کنید. چوب تازه برش خورده و درختان در حال مرگ یا اخیراً مرده منبع پر رونقی برای تولیدمثل برخی از سوسک‌های چوب‌خوار فراهم می‌کنند. چوب‌های سوختی را زیر ورق‌های پلاستیکی شفاف (با ضخامت ۱۰ میل) به مدت چند ماه در یک مکان آفتابی قرار دهید تا سوسک‌ها نتوانند حمله کنند و هر سوسک که قبلاً به چوب نفوذ کرده است، از بین برود. برای اینکه درمان با پوشش پلاستیکی/خورشیدی مؤثر باشد، باید با دقت و نظارت انجام شود. مهم است که توده‌های چوبی کوچک نگه داشته شوند، از پلاستیک شفاف با کیفیت بالا و مقاوم در برابر نور ماوراء بنفش استفاده شود و لبه‌ها به طور کامل مهر و موم شده و هر گونه سوراخ به سرعت تعمیر شود تا از فرار سوسک‌ها جلوگیری شود.
2. کنترل بیولوژیکی
   وقتی که سوسک‌های پوستخوار به درخت‌ها حمله می‌کنند، دشمنان طبیعی به سوی آن‌ها جذب می‌شوند تا از سوسک‌ها تغذیه کنند. دو گروه اصلی از دشمنان طبیعی شامل شکارچی‌ها و پارازیت‌ها هستند. شکارچی‌ها در کنترل جمعیت سوسک‌های پوستخوار درختان نسبت به پارازیت‌ها اهمیت بیشتری دارند. دشمنان طبیعی بعید است که درختی که به شدت آلوده شده را نجات دهند، اما می‌توانند اندازه جمعیت سوسک‌های پوستخوار درختان را کاهش دهند و از این طریق تعداد درخت‌های مجاور که توسط سوسک‌ها حمله و کشته می‌شوند را کاهش دهند. آزادسازی شکارچی‌ها و یا پارازیت‌ها در مناطقی که آلوده به سوسک‌های پوستخوار درختان هستند، تاکتیکی نسبتا مؤثر برای کاهش جمعیت سوسک‌های پوستخوار است.سوسک پوستخوار مدیترانه ای چند دشمن طبیعی شناخته‌شده دارد. دارکوب سوری (Picoides syriacus) در اسرائیل مشاهده شده که از این حشره تغذیه می‌کند. در آفریقای جنوبی، لاروهای این سوسک توسط زنبورهایی مانند Dendrosoter caenopachoides و Metacolus unifasciatus پارازیت شده و توسط چند سوسک شکارچی، از جمله Alulonium ruficorne، Corticeus pini و Platysoma oblongum، و همچنین حشره شکارچی Lyctoris sp. مورد تغذیه قرار میگیرند و از بین می‌روند. زنبور انگل Dendrosoter caenopachoides در آفریقای جنوبی پرورش داده شد و پس از رهاسازی، در آنجا مستقر شده است.
3. کنترل پوستخوار کاج با تله های فرمونی
   کنترل شیمیایی با استفاده از فرومون‌ها یکی از روش‌های موثر و مدرن برای مدیریت جمعیت سوسک پوستخوار درخت کاج (Orthotomicus erosus یا سوسک مدیترانه‌ای پوست کاج) است. این روش بر اساس استفاده از فرومون‌ها، مواد شیمیایی طبیعی است که حشرات برای برقراری ارتباط با یکدیگر استفاده می‌کنند. در ادامه توضیح کاملی از این روش ارائه می‌شود:
   

انواع فرومون‌های مورد استفاده در کنترل سوسک پوستخوار کاج

• فرومون‌های تجمعی (Aggregative Pheromones): این نوع فرومون‌ها برای جذب حشرات به یک محل خاص استفاده می‌شوند. معمولاً از این فرومون‌ها برای به دام انداختن حشرات در تله‌ها استفاده می‌شود. فرومون‌های تولید شده توسط سوسک‌های نر که جنس ماده و دیگر نرها را به درخت آلوده‌شده جذب می‌کنند.
  
• فرومون‌های ضدجذب (Anti-aggregative Pheromones): این فرومون‌ها حشرات را از نزدیک شدن به یک منطقه خاص بازمی‌دارند. استفاده از این فرومون‌ها می‌تواند مانع از هجوم سوسک‌ها به درختان سالم شود. مواد شیمیایی مانند “وربنون” (Verbenone) که به طور طبیعی توسط سوسک‌ها در مرحله پیشرفته حمله ترشح می‌شود و به دیگر سوسک‌ها اعلام می‌کند که درخت اشباع شده است.

روش‌های استفاده از فرومون‌ها برای کنترل سوسک پوست کاج

• تله‌گذاری (Trapping): فرومون‌های تجمعی به همراه تله‌ها در مناطق جنگلی قرار داده می‌شوند. حشرات جذب فرومون شده و وارد تله‌ها می‌شوند، جایی که نمی‌توانند فرار کنند. این روش می‌تواند به طور قابل توجهی جمعیت حشرات را کاهش دهد. استفاده از تله‌های قیفی، تله کراس ترپ و تله پنلی  همراه با فرومون تجمعی برای جذب سوسک‌های نر و ماده.
  

• پخش‌کننده‌های فرومون (Pheromone Dispensers): فرومون‌های ضدجذب به صورت پخش‌کننده‌های کنترل‌شده در اطراف درختان سالم قرار داده می‌شوند. این روش مانع از نزدیک شدن سوسک‌ها به درختان می‌شود. نصب پخش‌کننده‌های وربنون روی تنه درختان کاج برای کاهش حمله سوسک‌ها.
• ترکیب روش‌ها: استفاده همزمان از تله‌های فرومونی و پخش‌کننده‌های فرومون برای افزایش اثربخشی کنترل.
• مزایای استفاده از فرومون‌ها
  • زیست‌محیطی بودن: این روش بدون استفاده از سموم شیمیایی اجرا می‌شود و به محیط زیست آسیب نمی‌رساند.
  • دقیق بودن: فرومون‌ها معمولاً گونه خاصی از حشرات را هدف قرار می‌دهند.
  • کنترل جمعیت: با کاهش جمعیت حشرات، احتمال گسترش آلودگی به سایر مناطق کاهش می‌یابد.
• نمونه‌هایی از استفاده موفق از فرومون‌ها در کشورهای مدیترانه‌ای مانند اسپانیا، ایران و ترکیه، استفاده از تله‌های فرومونی برای کنترل جمعیت Orthotomicus erosus نتایج قابل توجهی داشته است. در مناطقی از آمریکای شمالی، پخش وربنون به عنوان روشی موثر برای جلوگیری از هجوم سوسک‌های پوست‌خوار به درختان سالم استفاده شده است.
• محدودیت‌های استفاده از فرومون‌ها
  • هزینه: تولید و نصب فرومون‌ها می‌تواند هزینه‌بر باشد.
  • شرایط محیطی: کارایی فرومون‌ها ممکن است تحت تأثیر عوامل محیطی مانند دما و باد قرار گیرد.
  • نیاز به دانش تخصصی: برنامه‌ریزی و اجرای موفق این روش نیاز به دانش علمی دارد.

سوسک‌های پوستخوار درختان با استفاده از مواد شیمیایی خاص که فرومون‌ها نامیده می‌شوند، جفت خود را پیدا کرده و سایر افراد هم‌گونه را جذب یا دفع می‌کنند. فرومون‌ها مواد شیمیایی طبیعی هستند که به طور گسترده‌ای برای جذب سوسک‌ها به تله‌ها استفاده می‌شوند تا جمعیت آن‌ها را رصد کنند. این طعمه‌ها به ویژه برای شناسایی گونه‌های مهاجم اهمیت دارند. جنگل‌داران حرفه‌ای گاهی اوقات با استفاده از فرومون‌های جلب‌کننده در تله‌ها و فرومون‌های دافع و دیگر مواد شیمیایی رفتاری، جمعیت‌های محلی کوچک سوسک‌های پوستخوار درختان را کنترل یا کاهش داده‌اند تا از درختان باارزش محافظت کنند. برخی مواد شیمیایی رفتاری به صورت آزمایشی در مقیاس وسیع برای محافظت از درختان جنگلی استفاده می‌شوند. تعاملات میان درختان میزبان، سوسک‌ها و فرومون‌های آن‌ها پیچیده بوده و اغلب به خوبی درک نمی‌شود. محققان در حال بهبود قابلیت اطمینان تکنیک‌های مدیریت مبتنی بر فرومون هستند. مواد شیمیایی رفتاری در حال حاضر تنها برای استفاده توسط حرفه‌ای‌های آموزش‌دیده که با مدیریت سوسک‌های پوستخوار درختان آشنا هستند، توصیه می‌شود. متخصصان و باغداران خانگی باید در صورتی که به این روش مدیریت علاقه دارند، با کارشناسان به طور اختصاصی و کاملا علمی همکاری کنند. کنترل سوسک پوست کاج با استفاده از فرومون‌ها یک روش موثر، زیست‌محیطی و هدفمند است که به خصوص در مناطق جنگلی و باغات کاج کاربرد دارد. با این حال، برای اثربخشی بیشتر، این روش باید با دیگر راهبردهای مدیریت آفات ترکیب شود.

کنترل شیمیایی

مگر اینکه درختان به طور منظم تحت نظارت قرار گیرند تا حمله سوسک‌های پوست‌خوار زود تشخیص داده شود، هرگونه اسپری شیمیایی که بعد از تجمع و نفوذ سوسک‌ها به پوست درخت انجام شود، احتمالاً خیلی دیر و بی‌اثر خواهد بود. درمان باید بر روی سوسک‌های بالغ انجام شود و پوست درخت اسپری شود تا وقتی سوسک‌ها روی درخت می‌نشینند و تلاش می‌کنند تا برای تخم‌گذاری وارد پوست درخت شوند، کشته شوند. درمان شیمیایی درختانی که قبلاً مورد حمله قرار گرفته‌اند فایده‌ای نخواهد داشت و می‌تواند حشرات مفید را از بین ببرد. درختانی که به شدت آلوده هستند یا در اثر حملات قبلی سوسک‌ها مرده یا در حال مرگ هستند، با درمان حشره‌کش قابل نجات نیستند و باید قطع شوند. سموم حشره‌کش سیستمیک، که از طریق پوست درخت یا خاک زیر درختان به آن‌ها تزریق یا اعمال می‌شوند، نتایج نشان نداده است که بتوانند از حمله آفت جلوگیری کنند یا جمعیت سوسک‌های پوستخوار را کنترل کنند. اگرچه محصولات جدید سیستمیک در حال بررسی هستند، اما در حال حاضر برای کنترل سوسک‌های پوستخوار توصیه نمی‌شوند.

شرایط استفاده مؤثر از آفت‌کش‌ها

درختان میزبان باارزش و بدون آلودگی می‌توانند با اسپری کردن پوست آنها با یک آفت‌کش ثبت‌شده و پایدار که به عنوان اسپری پیشگیرانه برای سوسک‌های پوستخوار برچسب‌گذاری شده، محافظت شوند. برای تصمیم‌گیری در مورد اینکه آیا اسپری پیشگیرانه برای درختان نزدیک که به‌طور خفیف آلوده یا بدون آلودگی هستند، منطقی است یا نه، به علائم آلودگی تازه ایجاد شده توجه کنید. اسپری کردن آفت‌کش پایدار روی درختان میزبان باارزش و بدون آلودگی نزدیک به درختان آلوده ممکن است برای حفاظت از درختان میزبان بدون آلودگی در برابر سوسک‌های پوستخوار ضروری باشد. با این حال، اسپری‌های پیشگیرانه نباید جایگزین مراقبت‌های صحیح فرهنگی شوند. وضعیت آلودگی یک درخت را می‌توان با بررسی تنه یا شاخه‌ها با مشاهده لوله‌های رزینی تازه یا فضولات؛ کندن یک بخش کوچک از پوست بیرونی تنه یا شاخه‌ها و جستجو برای علائم سوسک‌های بالغ یا لاروها؛ و بررسی برگ‌ها یا برگ‌های زرد یا زرد-سبز تشخیص داد. اغلب، آلودگی پس از خروج سوسک‌ها از درخت شناسایی می‌شود. برای مثال، زمانی که برگ‌های قهوه‌ای مایل به قرمز مشاهده می‌شود، درخت مرده است و نسل جدید سوسک‌های پوستخوار  از درخت خارج شده است. پژمردگی برگ‌ها در سراسر تاج درخت نشان‌دهنده این است که درخت مرده است و هیچ درمان آفت‌کشی مؤثری نخواهد بود. از آنجا که هر گونه سوسک ‌پوستخوار فقط به گونه‌های خاصی از درخت حمله می‌کند، تنها درختان سالمی که در برابر گونه‌های سوسک حمله‌کننده در نزدیکی درختان آسیب‌دیده آسیب‌پذیر هستند را اسپری کنید (به عنوان مثال، سوسک‌های پوستخوار کاج به بلوط‌ها حمله نمی‌کنند و سوسک‌های پوستخوار بلوط به کاج‌ها حمله نمی‌کنند).

زمان استفاده از آفت‌کش‌ها

برای از بین بردن حشرات بالغ قبل از نفوذ به پوست درخت و تخم‌گذاری، باید درمان‌های پیشگیرانه روی تنه یا شاخه‌های درخت اعمال شود. درمان پس از حملات موفق و تخم‌گذاری مؤثر نخواهد بود. در بیشتر موارد، زمان مناسب برای اعمال آفت‌کش در اواخر زمستان تا اوایل بهار در مناطق گرم است و در مناطق سردتر و ارتفاعات بالاتر، در اواخر بهار باید اعمال شود. برای بیشتر درمان‌های آفت‌کش مربوط به سوسک‌های پوستخوار درختان که روی برچسب آفت‌کش‌ها ذکر شده است، معمولاً تنها یک بار در سال برای کنترل طول فصل کافی است. با این حال، بسته به شرایط محلی، چرخه زندگی سوسک و آفت‌کش استفاده شده، در برخی موارد ممکن است نیاز به استفاده مجدد در چند ماه بعد برای محافظت از درختان فردی باشد.

نتیجه گیری نهایی و بهترین رویکرد در کنترل

بهترین روش برای مدیریت سوسک پوستخوار کاج مدیترانه‌ای، ترکیب روش‌های پیشگیرانه، زیست‌محیطی، و مدیریتی است. تأکید بر روش‌های بیولوژیکی و استفاده از فرومون سوسک پوستخوار کاج، به دلیل اثرات کمتر بر محیط زیست، بسیار توصیه می‌شود. در صورت شیوع شدید، استفاده از روش‌های شیمیایی با نظارت دقیق و در کنار اقدامات پیشگیرانه مانند حذف درختان آلوده و بهبود سلامت جنگل‌ها ضروری است. همچنین، مانیتورینگ مداوم برای شناسایی سریع آلودگی و اقدام به‌موقع، بخش مهمی از مدیریت موفق این آفت است. با استفاده از رویکردی یکپارچه و پایدار می‌توان جمعیت آفت را کنترل کرد و آسیب به جنگل‌ها را به حداقل رساند.