استفاده از تله های فرومونی برای پایش آفات
تله های فرومونی ابزاری حیاتی برای تشخیص زودهنگام و پایش آفات حشرات است. این مقاله اطلاعات اولیه در مورد استفاده از تله های فرمونی را ارائه می دهد که برای کشاورزان و تولیدکنندگان محصولات معمولی و ارگانیک مناسب است.
فرومون های حشرات و کاربرد آنها در مدیریت آفات
فرومون ها به طور طبیعی توسط حیوانات مختلف تولید می شوند و به عنوان پیام رسان های شیمیایی عمل می کنند. فرومون های حشرات در داخل بدن حشرات سنتز می شوند و به مقدار کم توسط اندام های خاصی آزاد میگردند. فرومون ها انواع و عملکردهای مختلفی دارند. برای مثال، فرومون های تجمعی باعث جمع شدن حشرات روی میزبان می شوند (سوسک پوست). فرومون های ردیابی برای جستجوی غذا استفاده می شود (مورچه ها). برخی از فرمون ها تولید مثل را تنظیم می کنند (زنبورهای عسل)، فرمون های جنسی که جنس مخالف گونه خود را جذب می کنند (بسیاری از پروانه ها)، فرومون اعلام خطر و فرومون نشان گذاری میزبان نیز از انواع دیگر فرمون ها میباشند.
فرومون های جنسی به آرامی و در طولانی مدت آزاد می شوند و در فواصل محدودی از منبع، فعال هستند. با وجود بوهای متعددی که ممکن است در هر لحظه در هوای اطراف وجود داشته باشد، حشرات قادر به تشخیص فرمون ها با استفاده از اندام های تخصصی خود هستند. بسیاری از شب پره ها دارای شاخک های بسیار پرپشت بوده که قادر به تشخیص مقادیر کم فرومون ها نیز می باشند.
تله های فرمونی می توانند به روش های مختلفی مورد استفاده قرار گیرند. از تله های فرمونی برای شناسایی حشرات در اوایل فصل، برای نظارت بر فراوانی آفات در طول فصل، یا برای جذب حشرات دور از محصولات اصلی (به دام انداختن انبوه با طعمه) استفاده می شود. چندین تولید کننده، نمونه های سنتتیک فرمون های جنسی را تولید می کنند که می توانند در تله های بادوام برای تعیین فعالیت حشرات و فراوانی فصلی استفاده شوند.
چرا از تله حشرات استفاده کنیم؟
اولین قدم برای مدیریت تلفیقی آفات (IPM)، تشخیص به موقع آلودگی آفت است. تله حشرات نه تنها امکان شناسایی و نظارت بر فعالیت آفت را فراهم می کند، بلکه تخمین هایی را در مورد تراکم جمعیت آفات در منطقه نمونه ارائه می دهد. اگر آفات به طور مداوم در طول چندین سال پایش شوند، تله های فرمونی می توانند تغییرات مهمی را در پویایی جمعیت و رفتار آفات نشان دهند.
در کشاورزی مدرن، تله های مانیتورینگ و نظارتی رایج از طریق تحریک طبیعی حشرات برای جذب جنس مخالف به داخل تله ها، با استفاده از فرمون ها، شکل یا رنگ استفاده می‌کنند. با استقرار درست تله های فرمونی در باغات، و بررسی های روتین می توان اطلاعاتی جالبی برای تشخیص تراکم آفات و پیدا کردن بهترین زمان برای مبارزه به دست آورد و در نتیجه عملکرد محصول را افزایش داد. اگرچه می توان از تعداد شکار تله برای یک گونه خاص و برای تعیین احتمال افزایش آلودگی مزرعه استفاده کرد، آستانه شکار تله به تنهایی ممکن است برای تصمیم گیری در مورد درمان در محصولات با کشت ردیفی کافی نباشد. مزرعه تله گذاری شده باید شناسایی شده تا اطمینان حاصل گردد که پروانه ها در مزرعه تخم می گذارند و تعداد کافی از حشرات نابالغ زنده می مانند تا خسارات اقتصادی ایجاد کنند.
انواع و اندازه های رایج تله های فرمونی
تله دلتا (Delta trap ) یکی از رایج ترین تله های استاندارد می باشد که برای جذب شبپره ها، مگسها و حشرات دیگر به همراه فرمون جنسی یا غذایی استفاده می شود ، تله دلتا برای ردیابی و شکار انبوه در باغها و در مزارع و حتی در گلخانه ها استفاده می شود. این تله از پلی پروپیلن ساخته شده و به شکل مثلث در می آید. دو سیم به عنوان نگهدارنده در داخل سوراخهای تعبیه شده در قسمت بالائی تله قرار داده می شوند به نحوی که تله قابل نصب باشد. کارت های چسبنده بی بو به طور مجزا در تله قرار داده می شود.
تله بالی (Wing trap) در میان کشاورزان و تولیدکنندگان محصولات زراعی محبوب هستند و برای کارایی آن در برخی مزارع استان های شمالی آزمایش شده اند. کیت کامل تله فرمونی از دو صفحه کاغذی ضخیم و ضد آب تشکیل شده که صفحه زیرین آن چسبدار بوده و توسط یک رشته سیم به صورتی در کنار هم قرار گرفته که تله حالت بالی به خود می گیرد. کپسول فرومون، در روی صفحه چسبدار زیرین یا بوسیله سیمی در قسمت بالا قرار خواهد گرفت. خوبی تله بالی به این است که هزینه های خرید شما را کاهش می دهد و برای سال های بعدی ففط کافی است که فرمون و صفحه زیرین تله را خریداری کنید. مونتاژ و نگهداری این محصول بسیار آسان است. طعمه های باز نشده را در جای تاریک و خنک نگهداری کنید و برای مدت طولانی قابل استفاده خواهند بود. به یاد داشته باشید که دقت تله ها به تعداد آنها و استقرار صحیح آنها در مزرعه بستگی دارد.
تله سراترپ ( Cera trap) جهت جلب انواع مگس ها بخصوص مگس میوه مدیترانه بکار میرود. بعلت طراحی نوین آن که باعث گردش هوای بهتری در تله میشود مگسهای بیشتری را جلب میکند و کارائی آن نسبت به تله های قبلی بسیار بهتر می باشد. این تله از دو قسمت بدنه و درپوش تشکیل شده است که در قسمت بدنه سه سوراخ دایره ای شکل دارد جهت قرار گرفتن سه تیوپ پلاستیکی و مایع جلب کننده سراترپ حشرات در قسمت سطل زرد تا محل مدرج شده ریخته می شود( حدود 200-300 سی سی) . این تله به دلیل جنس پروپیلن بکار رفته دوام بالائی دارد و میتوان از آن در چندین فصل کاری استفاده نمود.
تله قیفی Funnel trap)) مخصوص شبپره ها جهت شکار آنها در شرایط گرم و غبار آلود و مکانهائی که باد زیاد میوزد طراحی شده است. این تله از مواد مقاوم در شرایط جوی مختلف ساخته شده است و بنابراین میتوان از آن در چندین فصل کاری استفاده نمود. تله قیفی یک تله ایده آل برای ردیابی و شکار انبوه می باشد. این تله برای ردیابی دقیق شبپره ها طراحی شده است، و همچنین به دلیل ظرفیت بالاو فضای خوبی که این تله دارد، این تله را برای شکار انبوه مناسب می کند. لورهای جامد همراه با این تله استفاده می شود. . تله قیفی از سه قسمت محفظه استاندارد شفاف، درب زرد رنگ و کلاهک سبز تشکیل شده است. برای جمع آوری حشرات از آب یا آب مخلوط با پروپیلن گلیکول یا DDVP در قسمت سطلی شکل استفاده میگردد.
تله سطلی یا مکفیل (Mcphail trap) مخصوصا برای جذب انواع مگس های میوه طراحی شده است. از پلی پروپیلن شفاف و روشن در بالا و محفظه زرد روشن با سبد های فرمون سبز رنگ که به بخش بالایی تله متصل می باشد. این تله به دلیل جنس پروپیلن بکار رفته دوام بالائی دارد و میتوان از آن در چندین فصل کاری استفاده نمود. این تله بهترین تله برای شکار مگس در مناطق باد خیز میباشد. در این تله می توانید هم از لورهای جامد ویا مایعات جلب کننده (پروتئین هیدرولیزات) استفاده نمائید. مایع جلب کننده حشرات در قسمت پایینی تله ریخته می شود که در همان قسمت حشره نیز شکار می شود. تعداد حشراتی که شکار شده اند ، از قسمت پلاستیکی شفاف قابل رویت و شمارش می باشد.
تله نوری (Light-trap)
اجزا این تله شامل تشت آبی رنگ، رابط پلاسیتکی آبی رنگ، دو عدد سبد فرمون ، لوله فلزی رابط و لامپ سولار میباشد. این تله شمار زیادی از هر دو جنس نر و ماده حشرات در طول موج های مختلف به نور جلب می کنند و همچنین گونه های مختلف حشرات واکنش های منحصر به فرد و اختصاصی نسبت به بخش هایی از طیف نوری نشان می دهند. از قدیم کشاورزان پی به این خاصیت جلب برده بودند و از تله های نوری عمومی استفاده میکردند، بدین معنا که نه کنترلی روی شدت نور وجود داشت و نه طول موج خاصی جهت شکار انتخابی ارائه می نمود. تله های نوری را در سیستم مدیریت تلفیقی آفات هم میتوان جهت پیش آگاهی (Monitoring) و هم شکار انبوه (Mass Trapping) استفاده نمود.
بایولایت –اس: جهت جلب گونه هایی از شبپره گلوگاه انار (Spectrobates Ceratoniae ) ، بایولایت –سی: جهت جلب گونه هایی از شبپره ساقه خوار برنج (Chilo suppressalis)، بایولایت – تی: جهت جلب گونه هایی از شبپره مینوز گوجه فرنگی یا توتا (Tuta absoluta) موجود در ایران و با در نظر گرفتن شرایط مختلف اقلیمی کشور تولید و نوصیه شده است .
تله های فرمونی بالی و دلتا برای نظارت بر جمعیت پروانه های کوچک یا متوسط مناسب هستند. از آنجا که اندازه صفحه زیرین تله محدود است و جا برای شکار جدید باقی نمی گذارد، اینگونه تله ها باید هر هفته چک شوند و صفحه زیرین باید تعویض شود. تله های سطلی گران و حجیم هستند. با این حال، آنها می توانند برای جمع آوری تعداد زیادی پروانه و شب پره ها استفاده شوند.
دیسپنسر فرمون
فرمون ها توسط قطعه ای از جنس پلاستیک (دیسپنسر) به تدریج منتشر میشود دیسپنسرها توسط یک نگهدارنده چسب مقوایی یا پلاستیکی نگه داشته شود، یا می توان آن را به آرامی روی صفحه چسبنده تله ها قرار داد. برای حفظ خلوص محصول، هنگام دست زدن به دیسپنسر، از دستکش لاتکس بدون پوشش استفاده کنید. دیسپنسرها را به صورت هفتگی و پس از هر بارندگی، یا شرایط آب و هوایی شدید، تعویض کنید. دیسپنسرها در بسته بندی هایی عرضه می شوند که می توان آنها را به دور از نور خورشید در مکانی خنک و خشک برای چندین ماه نگهداری کرد. توجه داشته باشید که هر تله باید حداقل یک دیسپنسر فرمون داشته باشد.
یکی از مزایای اصلی استفاده از تله های فرمونی حشرات این است که برای جذب یک گونه از حشرات طراحی شده اند. اما ممکن است برخی از حشرات به طور تصادفی در تله ها به دام بیافتند اما تعداد آنها کمتر از آفت هدف خواهد بود. بنابراین، شناسایی حشرات به صورت خودکار انجام می شود و داده های تله می تواند به طور قابل توجهی تحقیق میدانی را بهبود بخشد. اکثر تولیدکنندگان بروشورهایی حاوی اطلاعاتی در مورد نحوه استفاده، نصب و قرار دادن تله، تعویض صفحه زیرین چسبنده، شناسایی حشره مورد نظر و نگهداری سوابق ارائه می دهند. اگر می خواهید چندین گونه حشره را زیر نظر داشته باشید، هر تله را با فاصله 45-50 متر از یکدیگر نصب کنید
به یاد داشته باشید که تله های پایش و نظارتی اطلاعاتی در مورد آسیب واقعی محصول ارائه نمی‌کنند. اطلاعاتی که تله های فرمونی از تعداد آفات می دهد، می تواند به تصمیم گیری برای مبارزه و بهترین زمان کنترل آفت موثر باشد. به عنوان مثال، اگر تعداد پروانه کرم های میوه گوجه فرنگی در طول تشکیل میوه، در هر تله بیش از هفت حشره باشد، باید جستجو برای تخم ها و کرم ها در مزرعه تشدید شود.
نکات نگهداری از تله حشرات
- هر هفته یک بار دیسپنسرها را تعویض کنید. بلافاصله پس از آب و هوای نامساعد، بیشتر بررسی کنید و در صورت نیاز آن را تعویض نمایید.
- همیشه هنگام دست زدن به دیسپنسرها از دستکش لاتکس یکبار مصرف و بدون پودر استفاده کنید. دستکش ها را به طور مکرر بین دیسپنسرهای مختلف عوض کنید.
- از آویزان کردن تله های فرمونی در مناطقی که فعالیت پرندگان یا حیوانات وجود دارد خودداری کنید تا مزاحمت آنها به حداقل برسد.
- سوابق دقیق تعداد حشرات را در تله ها یادداشت کنید. دقت تله حشرات با تعداد تله‌هایی که در سراسر مزرعه نصب می شوند افزایش می‌یابد.
تله های فرمونی را از کجا خریداری کنیم
تامین کنندگان کیت تله و تله فرومونی حشرات زیاد هستند. اما همواره توصیه می شود از مراکز معتبر تهیه شوند. زیست بانی پایا یکی از واردکنندگان در حوزه تجهیزات و فرمون های جنسی اصل می باشد که خدمات خود را به سراسر استان های کشور ارائه می کند.
برای خرید عمده تله های فرمونی می توانید از طریق راه های ارتباطی که در پایین صفحه آورده شده است و در ساعت اداری با کارشناسان فروش تماس بگیرید و از راهنمایی و مشاوره رایگان بهره مند شوید.
نتیجه گیری
استفاده از تله های فرمونی به عنوان یکی از روش های کنترل بیولوژیک آفات در مزارع و باغات محسوب می شود. تله های فرمونی برای پایش و کنترل آفات در مقایسه با استفاده از سموم و دیگر روش های مبارزه، با هزینه کمتری همراه است و به خصوص برای تولید کنندگان محصولات ارگانیک قابل توجه می باشد. . تله های فرومونی را میتوان برای نظارت موثر به صورت طولانی مدت استفاده کرد. این یکی از مقرون به صرفه ترین روش های کنترل بیولوژیک به شمار می رود. زیست بانی پایا در مشاوره، نصب، خرید و استفاده از تله های فرمونی در کنار شما عزیزان هست.
