فرمون کرم سرخ پنبه

توضیحات

کرم سرخ پنبه

نام علمی: Pectinophora gossypiella Saunders

نام انگلیسی: Pink cotton bollworm

راسته: Lepidoptera

خانواده: Gelechiidae

مناطق جغرافیایی

این حشره اولین بار از هندوستان گزارش شده و در سایر کشورهای همجوار مانند پاکستان و افغانستان نیز انتشار دارد. این آفت در حال حاضر از آفات قرنطینه داخلی ایران بوده که این آفت در نواحی جنوبی کشور احتمالاً وجود دارد ولی گزارش دقیقی از آن در دسترس نیست. وجود كرم سرخ پنبه از سال 1316 در جنوب ايران ثابت و كنترل و جلوگيري از انتشار آن يكي از مهمترين وظايف سازمان حفظ نباتات میباشد. اين آفت تنها در استان بندرعباس، سيستان و بلوچستان در شهرستان چابهار، دشتیاري و باهوكلات روي پنبه هاي خودرو مشاهده  شده است.

شکل شناسی کرم سرخ پنبه

تخم

سفید بتدریج تیره شده، کشیده، بیضی شکل، سطح آن دارای شیار، 0.6 – 0.4 میلیمتر طول دارند. آنها اغلب به صورت انفرادی و گاهی به صورت جمعی در دسته های 5-10 تایی گذاشته میشوند.

لارو

لاروها کمرنگ و طولشان به  1-2 میلیمتر هنگام تفریخ میرسد. لاروهای کامل 12-15 میلیمتر طول دارند و رنگ غالب آنها صورتی مایل به قرمز است.

شفيره

شفیره ها ابتدا کرم بتدریج قهوه ای مایل به قرمز بوده و 8 -10 میلیمتر طول دارند. در انتهای بدن شفیره دارای یه خار خمیده و کوتاه میباشد.

حشره کامل

کرم سرخ پنبه شبپره هایی کوچک، قهوه ای تیره متمایل به خاکستری با لکه نامنظم سیاه رنگ به اندازه 18 تا 20 میلیمتر عرض بال آنها میباشند. سر قهوه ای مایل به قرمز با پولک های کمرنگ تر و رنگین کمانی میباشد. شاخکها قهوه ای و بندهای قاعدهای آن دارای یک بخش شانه ای با 5-6 پولک بلند مو مانند سفت میباشند. خرطوم دارای پولک بوده و  بالهای جلویی بیضوی و بلند، در انتها زاویه دار و حاشیه ای عریض است. رنگ زمینه بالهای جلویی قهوه ای بوده و حاوی پولکهای ریز تیره هستند. نوک بال قهوه ای تیره با نوار روشن و عریضی است .گاهی بال دارای لکه های گرد میانی است. بال عقب عریضتر از بال جلو است، ذوزنقه ای و خاکستری نقره ای رنگ با حاشیه عقبی رنگین کمانی تیره تر بوده، حاشیه بالها در قاعده و نوک جلویی اخرایی رنگ و تیره تر است.

 نحوه خسارت کرم سرخ پنبه

کرم سرخ پنبه در واقع، آفت غوزه بحساب می آید. خسارت کرم سرخ پنبه به غنچه ها، گل ها و غوزه های پنبه می باشد که خسارت غوزه ها بسیار جدی تر میباشد. لاروها درون غوزه را حفر کرده و از داخل الیاف عبور و از بذر تغذیه میکند. به محض اینکه لارو درون غوزه شد، الیاف تغییر رنگ داده و در نتیجه کیفیت آن بشدت از بین میرود. غوزه های آلوده در ابتدا حمله آفت ریزش کرده و اگر هم رشد کند باز نمیشود و محصول غیرقابل استفاده است. خسارت آفت روی عملکرد و کیفیت محصول به میزان غوزه های آلوده و تعداد لاروها در هر غوزه بستگی دارد. در شرایطی با رطوبت بالا فقط یک یا دو لارو میتوانند کل غوزه را نابود سازد، زیرا غوزه های آسیب دیده به سرعت توسط قارچ های عامل پوسیدگی آلوده شده و از بین میروند. خسارت کرم سرخ پنبه در مزارع آلوده 40-100 درصد گزارش شده است.

زیست شناسی

این آفت زمستان را بصورت لارو کامل داخل بذر یا غوزه و یا بصورت شفیره داخل در داخل پیله و خاک بسر میبرد. هر حشره ماده  تخم را در زمان گلدهی روی غوزه پنبه یا در نزدیکی آن میگذارد. لاروهای جوان پس از 3-7 روز در شرایط بهینه قابل مشاهده هستند و وارد غوزه پنبه شده که در داخل آن شروع به تغذیه نمایند. لاروها معمولا دارای چهار سن میباشند. سپس آنها از قسمت بالایی غوزه بیرون آمده و از گلبرگها و قسمت های داخلی غوزه تغذیه میکند. مرحله شفیرگی در زمین حدود 7-14 روز بطول می انجامد و حشرات ظاهر میشوند. حشرات بالغ دارای فعالیت شبانه و حشرات ماده یک یا دو روز بعد از ظهور تخمریزی میکنند که به طور معمول هر کدام 500 -250 تخم میگذارند. در شرایط مطلوب کل چرخه زندگی آفت طی 25-31 روز به پایان میرسد و آفت ممکن است سالانه چهار تا شش نسل داشته باشد. انتقال تخم، لارو و شفیره آفت همراه غوزه ها، الیاف و بذور آلوده نیز میتواند مهمترین راه انتشار آفت در سطح کشور و دنیا باشد.

ردیابی و کنترل کرم سرخ پنبه

در استانها و مناطق غیر آلوده ایجاد ایستگاه های پایش و ردیابی آفت در مناطق پنبه کاری دارای احتمال آلودگی برای تعیین پراکنش آفت کرم سرخ پنبه الزامی است. استفاده از فرومون های جنسی یا فرمون های مصنوعی جهت پایش و کنترل این آفت مهم و ضروریست.

نوع و نحوه تله گذاری:

تله دلتا، تله بالی و تله قیفی برای به دام انداختن کرم سرخ پنبه پیشنهاد شده است. تله ها بایستی در ارتفاعی برابر با ارتفاع گیاه پنبه نصب گردد.

تعداد تله جهت ردیابی: 5-1 تله در هکتار

زمان بازدید: تله ها باید هر 7 تا 10 روز بازدید شوند.

زمان تعویض فرمون:  کپسول فرومون هر 3-4 هفته یکبار تعویض شود.

شرایط نگهداری: در دمای زیر صفر در یخچال برای 2 سال نگهداری شود.