توضیحات
بید زیتون
نام انگلیسی : Olive kernel borer
نام علمی: Prays oleae Bernard
راسته: Lepidoptera
خانواده: Praydidae
اهمیت اقتصادی
چرا باید با بید زیتون مبارزه کرد؟
بید زیتون در کشورهای حاشیه دریای مدیترانه به باغات زیتون خسارت زیادی وارد می کند.
- نسل اول (گلخوار)
- نسل دوم (میوه خوار)
- نسل سوم (برگخوار)
یک لارو می تواند بیش از 20 جوانه را از بین ببرد.
خسارت نسل دوم آفت شامل دو مرحله ریزش میوه بلافاصله بعد از تشکیل (خرداد- مرداد) و بعد از سخت شدن هسته ها (شهریور- مهر) است
انتشار جغرافیایی بید زیتون
بید زیتون از کشورهای حاشیه دریای مدیترانه و اروپا و بعضی از کشورهای آسیایی و آفریقایی گزارش شده است.
شکل شناسی بید زیتون
تخم ها
- طول 0.5 میلیمتر
- تخم مرغی یا دوکی شکل کشیده، شبیه دانه عدس
- ابتدا شیری رنگ و سپس زرد کمرنگ با خطوطی در سطح خارجی
لاروها
- طول در حداکثر رشد 7 تا 8.5 میلی متر
- نسل برگخوار دارای رنگ از قهوه ای مایل به سبز
- نسل گلخوار سبز مایل به قهوه ای
- سر لارو سیاه، آرواره های بالا قوی با دندانه های خارجی در حاشیه جلویی
- پیش سینه در میانه قهوه ای تیره و در حاشیه ها کمرنگ تر
دارای پنج سن لاروی است که از طریق اندازه کپسول سر قابل تشخیص از یکدیگر هستند
شفیره
شفیره داخل یک پیله نازک ابریشمی، تخم مرغی و نیمه شفاف محصور است.
به شکل مخروط وارونه
- طول 5 تا 6 میلیمتر
- انتهای جلویی گرد و انتهای عقبی باریک
- رنگ قهوه ای در بخش شکم تیره تر از سر و سینه
حشرات بالغ
- طول 7ـ6 میلی متر با عرض بال 13 تا 15 میلی متر
- رنگ خاکستری سفید تا قهوه ای روشن
- بال جلو در بخش عقبی پهن تر است
- طول آن سه برابر عرض و رنگ آن خاکستری سفید تا قهوه ای روشن است
- پولک های پراکنده قهوه ای تیره تا سیاه رنگ دارد
نحوه خسارت بید زیتون
خسارت بید زیتون در سه مرحله از رشد گیاه صورت می گیرد:
- مرحلـه خـسارت بـرگ در طی نسل زمستانه آفت
- مرحلـه خسارت گل با تغذیه مستقیم از گل ها و پوشـاندن گلهـا توسـط تارهـای ابریشمی
- مرحله خسارت میوه که با ریزش میوه ها قبل از رسیدن کامل آنها و ایجاد کانال درون هسته میوه همراه است
زیست شناسی بید زیتون
آب و هوا روی زمان و نحوه ظهور بید زیتون موثر است. این آفت در سال سه نسل دارد.
- لارو نسل اول از جوانه های گل، گل آذین و ساقه های جوان درخت تغذیه می کند
- لارو نسل دوم از بذر و هسته میوه
- لارو نسل سوم از برگ ها و ساقه های جوان تغذیه می کند.
زمستان گذرانی بید زیتون به صورت لارو نسل برگخوار است. در شرایط آب و هوای مدیترانه ای اواخر زمستان تبدیل به شفیره می شود.
در اوایل بهار ظاهر می شوند و تا نزدیک به 2 ماه پرواز می کنند. اوج پرواز آنها فروردین است و تا اواخر اردیبهشت فعالیت دارند. آنها شب ها پرواز می کنند و روز را در زیر برگ ها مخفی می شوند.
بید زیتون فرمون جنسی تولید می کند که حشرات نر را جلب می کند.
زمان جفت گیری صبح زود و بعد از یک یا دو ساعت به محض بیرون آمدن آفتاب پایان می یابد.
عصر و شب هنگام اگر هوا مساعد باشد (دمای 10 تا 12 درجه سانتیگراد) ماده ها تخمگذاری می کنند
تخم های حشرات نسل اول بعد از کامل شدن گل ها از نظر فنولوژی روی کاسه گل گذاشته می شوند و پس از 9 تا 12 روز تفریخ می شوند. لاروهای خارج شده کاسه گل را سوراخ و به پرچم می رسند.
شفیره نسل اول در یک پیله ضعیف یا در مواردی به صورت بدون پیله زیر پوست و شکاف های درخت تشکیل می شود و دوره شفیرگی آنها 10 تا 15 روز طول می کشد.
حشرات نسل دوم بید زیتون، تخم های خود را روی کاسه گل ها و تعداد کمی روی میوه می گذارند. تخم این نسل بعد از 3 تا 6 روز تفریخ می شود و سپس لاروها با ایجاد سوراخ از داخل میوه تغذیه کرده، آنها را سیاه می کند و باعث ریزش میوه می شود. این آسیب تا زمانی که به شفیره تبدیل می شوند، ادامه پیدا می کند و به همین دلیل خسارت اقتصادی بیشتری وارد می شود.
حشرات نسل سوم بید زیتون نیز روی سطح بالایی برگ ها و نزدیک رگبرگ اصلی تخم گذاری می کنند. 7 تا 14 روز طول می کشد تا تخم ها تفریخ شوند. لاروهای سن سوم از برگ تغذیه می کنند و داخل برگ تونل ایجاد می کند.
لارو سن چهارم پس از رشد در بین دو تا سه برگ به هم پیچیده شده توسط تارهای ابریشمی در زیر پوست شاخه ها، تنه و برگ های ریخته شده روی زمین تبدیل به شفیره می شود. در صورت عدم وجود جوانه گل و میوه، آفت از برگ ها تغذیه می کند.
ردیابی و کنترل بید زیتون
برای ردیابی و شکار حشرات کامل بید زیتون از روش های مختلفی استفاده می شود.
در کنترل بیولوژیک این آفت، از فرمون جنسی استفاده می شود. این فرمون به همراه تله های مناسب شکار شبپره های نـر ایـن حشره بکار می رود.
نوع و نحوه تله گذاری: دلتا و تله قیفی به همراه فرمون جنسی در ارتفاع 1.5 تا 2 متری از سطح زمین در زیر تاج درخت نصب می شود.
تعداد تله جهت ردیابی:1-5 تله در هکتار
زمان بازدید: تلـه هـا باید هر 7 تا 10 روز بازید شوند.
زمان تعویض فرمون: هر 3-4 هفته یکبار نیز باید تعویض شوند.
شرایط نگهداری: در دمای زیر صفر در یخچال برای 2 سال نگهداری شود.
نقد و بررسی‌ها
هنوز بررسی‌ای ثبت نشده است.