توضیحات
اهمیت اقتصادی
شبپره مینوز گوجه فرنگی، بید گوجه فرنگی یا شبپره توتا آفت مهاجم و مخرب بسیار جدی گوجه فرنگی در سراسر جهان است. اگر اقدامات کنترلی بموقع علیه مینوز صورت نگیرد، خسارت 100% به محصولات گوجه فرنگی در گلخانه و مزارع وارد می گردد. به دلیل پتانسیل تولید مثل بسیار بالا، توانایی پراکندگی و تحمل شرایط محیطی، به مزارع گوجه فرنگی در اکثر کشورهای تولید کننده حمله می‌کند.
مناطق جغرافیایی
فعالیت شبپره مینوز گوجه فرنگی از آمریکای جنوبی آغاز و اولین بار در سال 2006 در اسپانیا معرفی شد، از آنجا به سایر نقاط جهان گسترش پیدا کرد. این آفت برای اولین بار در ایران، سال 1389 از اکثر استان های نیمه غربی کشور و سپس از سایر استان‌ها گزارش شد. میزبان های این آفت گوجه فرنگی، بادمجان، فلفل دلمه، علف های هرز خانواده سولاناسه می باشد.
شکل شناسی شبپره مینوز گوجه رنگی
تخم
کوچک و استوانه ای شکل بوده و به طول ۰٫۳۶ میلی‌متر و ۰٫۲۲ میلی‌متر عرض و به رنگ سفید شیری مشاهده میشود.
لارو
در ابتدای رشد لارو به رنگ سفید با سر سیاهرنگ بوده و بسته به محل تغذیه (برگ‌خواری و میوه‌خواری) متفاوت می‌باشند. لاروها در سن دوم تا چهارم به رنگ مایل به سبز یا صورتی روشن این آفت چهار سن لاروی دارد. لاروهای سن اول بسیار کوچک و در حدود ۹/۰ میلی‌متر طول و اندازه لاروهای سن چهارم به ۵/۷ میلی‌متر نیز می‌رسد.
شفيره
مخروطی شکل، در قسمت جلویی گرد و در قسمت انتهایی به صورت باریک مشاهده می‌شوند و حدود ۶ میلی‌متر طول دارد. رنگ آن ابتدا مایل به سبز، سپس قهوه‌ای و در نهایت در نزدیکی خروج حشره کامل به قهوه‌ای تیره تبدیل می شود.
حشره کامل
حشره کامل شبپره مینوز گوجه فرنگی پروانه کوچک با طول بدن 5-7 میلی متر و طول با بال باز 10-14 میلی متر است. پروانه دارای شاخک ها بلند و مویی و بالها دارای پولک‌های خاکستری نقره ای و لکه‌های سیاه روی بال‌های جلویی قرار دارند.
نحوه خسارت شب پره مینوز گوجه فرنگی
شبپره مینوز به جوانه، گل و میوه‌های جدید حمله و به تمام مراحل رشدی گیاه گوجه فرنگی خسارت وارد می سازد. لاروها از بافت مزوفیل تغذیه و اپیدرم را دست نخورده باقی می‌گذارند. در نتیجه دالان‌های نامنظمی روی برگ‌ها ایجاد می‌کند. این خسارت توسط لاروهای مینوز گوجه منجر به کاهش فتوسنتز در برگ‌های آلوده شده و دالان‌ها با گذشت زمان نکروز می‌شوند. زمانی که تراکم لاروها بالا است به ساقه‌های جوان نفوذ می کنند، که باعث کاهش شدید در رشد و نمو گیاه گوجه فرنگی می شوند. پس از میوه دهی، لاروها وارد میوه‌های کوچک شده و علاوه بر حفر تونل درون میوه باعث تهاجم پاتوژن های بیماری زا و در نتیجه سبب پوسیدگی میوه می‌شوند. تغذیه لاروها از میوه‌ها باعث کاهش کیفیت و ارزش بازارپسندی محصول می گردد. بیشترین خسارت شبپره مینوز گوجه فرنگی، ناشی از فعالیت لاروها درون میوه‌ها می باشد. در صورت عدم اقدام علیه آفت توتا، خسارت می تواند به 100٪ نیز برسد.
زیست شناسی
شبپره مینوز یا بید گوجه فرنگی زمستان را به صورت تخم، لارو، شفیره و حشره کامل می گذراند. در بهار با رسیدن دما به ۱۸-۲۰ درجه سانتی گراد پروانه ها به تدریج ظاهر و بعد از چند روز جفتگیری و سپس تخمریزی می کند. حشره ماده در طول چرخه زندگی خود تقریبا 300 عدد تخم می گذارد و تخم ها را به صورت انفرادی در زیر برگ ها یا قسمت بالایی بوته روی ساقه ها و کاسبرگ های جوان قرار می دهند. لارو سن آخر با تنیدن تارهایی به دور خود در لابه‌لای برگ‌ها یا در 1-2 سانتی متری در خاک تبدیل به شفیره میشود.کل چرخه زندگی شب پره مینوز بسته به شرایط محیطی بین 29 تا 38 روز طول می کشد. این آفت حدودا بین 10-12 نسل در سال تولید می‌کند.
ردیابی و کنترل شبپره مینوز گوجه فرنگی
کاربرد فرومون جنسی شبپره مینوز گوجه فرنگی یا پروانه توتا برای ردیابی، شکار انبوه و اقدامات کنترلی بموقع و مناسب توصیه میشود.
نوع و نحوه تله گذاری:
جهت پایش و ردیابی مینوز گوجه فرنگی استفاده از تله دلتا، تله قیفی و تله تشتی پیشنهاد میگردد. بهترین ارتفاع نصب تله در شرایط مزرعه ای ارتفاع 60-50 سانتیمتری از سطح زمین با توجه به مرحله رشدی گیاه میزبان می باشد. نصب تله از نیمه اردیبهشت ماه، قبل از ظهور حشره بالغ توتا ضروری است.
تعداد تله جهت ردیابی: 3-5 تله در هکتار
زمان بازدید: تله ها باید هر 7 تا 10 روز بازدید شوند.
زمان تعویض فرمون: کپسول فرومون هر 8-4 هفته یکبار بسته به شرایط محیطی تعویض شود.
شرایط نگهداری: در دمای زیر صفر در یخچال برای 2 سال نگهداری شود.
نقد و بررسی‌ها
هنوز بررسی‌ای ثبت نشده است.