کنترل زیستی کرم خراط Zeuzera pyrina با استفاده از فرمون‌های حشره‌ای و تله‌گذاری

کرم خراط، پروانه فری و یا شب‌پره‌ی پلنگی  Zeuzera pyrina ، یکی از آفات مهم درختان میوه‌ای مانند گردو، سیب، زیتون و غیره است که می‌تواند خسارات زیادی به باغات وارد کند. کنترل پروانه فری به روش‌های شیمیایی، بیولوژیکی و مکانیکی ممکن است دشوار باشد، لذا استفاده از تله‌های فرمونی به عنوان یک روش کارآمد در کاهش جمعیت این آفت مورد توجه قرار گرفته است. باتوجه به اینکه این آفت یکی از آفات خطرناک درختان میوه‌ است که می‌تواند خسارت جدی به باغات وارد کند بنابراین ، علاوه بر استفاده از فرومون‌ها و تله‌های فرمونی، روش‌های بیولوژیکی دیگری نیز برای کنترل این آفت مورد استفاده قرار می‌گیرند. در این مقاله به بررسی این روش‌ها پرداخته می‌شود.

فرومون‌ حشرات چیست و کاربرد آنها چیست؟

فرمون‌ها ترکیبات شیمیایی هستند که توسط حشرات برای ارتباط با یکدیگر استفاده می‌شوند. فرمون‌های جنسی که توسط حشرات ماده ترشح می‌شوند، می‌توانند حشرات نر را به خود جذب کنند. این خاصیت باعث شده که از این ترکیبات به عنوان یک روش کنترل بیولوژیکی موثر برای به دام انداختن و کاهش جمعیت آفات استفاده شود.

تله‌های فرمونی و روش نصب آنها

تله‌های فرمونی شامل یک سبد فرمون، یک صفحه چسبنده یا سطل و یک درب برای تله سطلی یا قیفی هستند. نصب این تله‌ها در ارتفاع مناسب (حدود 1.5 تا 2 متر از سطح زمین) و در فواصل معین در باغات می‌تواند تاثیر بسزایی در کنترل جمعیت کرم خراط داشته باشد. بهترین زمان برای نصب تله‌ها در فصل تولید مثل این حشره است که معمولاً در بهار و تابستان می‌باشد.

تأثیر فرمون بر کرم خراط

استفاده از فرومون‌ جنسی در تله‌های چسبنده یا تله دلتا و یا تله قیفی باعث جذب حشرات نر و به دام انداختن آنها می‌شود. این امر موجب کاهش تعداد جفت‌گیری و در نتیجه کاهش جمعیت آفت در نسل‌های بعدی می‌شود. تحقیقات نشان داده است که استفاده از تله‌های فرمونی می‌تواند به طور قابل توجهی جمعیت شبپره فری را کاهش دهد.

فرمون اخلال در جفتگیری کرم خراط

استفاده از فرمون های «اخلال در جفت یابی» به عنوان یکی از روش های مبارزه با آفات کرم خراط که کاملا بدون نیاز به سموم شیمیایی است، توصیه شده است. این فرمون های اخلال در جفت گیری با اشباع فضای باغ یا مزرعه از فرمون ماده باعث ایجاد سردرگمی در حشرات  نر نموده و اجازه پیدا کردن جفت یا حشره ماده جهت جفت گیری و لقاح را نمی دهد. بطور کلی باعث میگردد جنس نر نتواند محل دقیق حشره ماده را شناسایی و بسمت آن برود در نتیجه نسل بعدی بوجود نیامده و جمعیت آفت کنترل می گردد.

اثربخشی تله‌های فرمونی

در مطالعاتی که در باغات گردو و زیتون انجام شده است، استفاده از تله‌های فرمونی توانسته است جمعیت کرم خراط را تا حدود 70% کاهش دهد. نصب صحیح و به موقع تله‌ها و همچنین جایگزینی منظم فرمون‌ها برای حفظ کارآیی تله‌ها ضروری است. در نتیجه  کنترل زیستی کرم خراط با استفاده از فرمون‌ آفت و تله‌گذاری یک روش موثر و پایدار برای کاهش جمعیت این آفت محسوب می‌شود. این روش نه تنها محیط زیست را آلوده نمی‌کند بلکه به عنوان یک راهکار مقرون به صرفه و آسان می‌تواند به کشاورزان در مدیریت بهتر باغات کمک کند.

سایر روش های مبارزه بیولوژیکی کرم خراط

1. استفاده از نماتودهای بیماری‌زا (Entomopathogenic Nematodes) : نماتودهای بیماری‌زا مانند Steinernema carpocapsae و Heterorhabditis bacteriophora  می‌توانند به طور موثری علیه لاروهای کرم خراط عمل کنند. این نماتودها با نفوذ به بدن لاروها و آزاد کردن باکتری‌های همزیست، باعث مرگ آنها می‌شوند. مطالعات نشان داده‌اند که S.  carpocapsae بیشترین کارایی را در کنترل این آفت داشته است
2. ​ ​از قارچ‌های بیماری‌زا:  (Entomopathogenic Fungi) قارچ‌های بیماری‌زا مانند  Beauveria bassiana و Metarhizium anisopliae نیز می‌توانند به عنوان یک روش بیولوژیکی موثر برای کنترل پروانه فری مورد استفاده قرار گیرند. این قارچ‌ها با آلوده کردن لاروها، باعث مرگ آنها می‌شوند. در یک مطالعه، B. bassiana  توانست میزان مرگ و میر لاروها را به طور قابل توجهی افزایش دهد.
3. استفاده از شکارگرها کرم خراط در طول زندگی خود مورد حمله برخی از دشمنان طبیعی قرار می گیرد. تخم های آفت مورد تغذیه مورچه ها قرا می گیرد. لاروهاي سنین پایین توسط برخی شکارگرها مانند سن  Orius niger مورد تغذیه قرار می گیرند.
4. استفاده از زنبورهای پارازیتوئید (Parasitic Wasps) :زنبورهای پارازیتوئید مانند Elachertus nigritulus  با حمله به  لاروهای کرم خراط و پارازیته کردن آنها، کارایی موثری از خود نشان دادند .این زنبورها تخم‌های خود را داخل بدن لاروها گذاشته که باعث مرگ تدریجی آنها می‌شود.

   

    

5. استفاده از روش های زراعی و مکانیکی:  روش‌های مانند
   • هرس و نابود کردن شاخه‌های آلوده
   • نیز بررسی مداوم درختان برای شناسایی زودهنگام آلودگی‌ها می‌توانند در کاهش جمعیت آفت موثر باشند.
   • استفاده از تله‌های نوری در کنار تله‌های فرمونی می‌تواند به جذب و نابودی حشرات بالغ کمک کند.

مزایا و معایب روش‌های کنترل بیولوژیک کرم خراط 

 استفاده از روش‌های بیولوژیکی کنترل پروانه فری دارای مزایا و معایبی است که باید مورد توجه قرار گیرد:

مزایا کنترل بیولوژیک کرم خراط:

• عدم آلودگی محیط زیست: این روش‌ها برخلاف سموم شیمیایی، هیچگونه آلودگی محیط زیستی ایجاد نمی‌کند و به حفظ تنوع زیستی کمک می‌کند.
• کاهش مقاومت آفات: استفاده مداوم از سموم شیمیایی می‌تواند باعث ایجاد مقاومت در آفات شود، اما روش‌های بیولوژیکی این مشکل را ندارند.
• هدف‌گیری دقیق: این روش‌ها معمولاً فقط آفات مورد نظر را هدف قرار داده و تأثیر کمی روی حشرات مفید و غیر هدف دارند.
• کاربرد آسان: در این روش ها نیازی به استفاده از نیروی انسانی زیاد، منابع آبی زیاد نیست و تجهیزات پیچیده ای ندارد.

معایب کنترل بیولوژیک خراط:

• هزینه بالا: در نگاه اول استفاده از روش های بیولوژیک مانند راه‌اندازی و نگهداری از تله‌های فرمونی و سایر عوامل بیولوژیکی ممکن است هزینه‌بر بنظر آید اما در طول مدت این هزینه نسبت به هزینه های خرید سموم شیمیایی، آماده سازی تجهیزات سمپاشی و نیروی انسانی بسیار ناچیز است.
• نیاز به مدیریت مداوم: این روش‌ها نیاز به نظارت و مدیریت مداوم دارند تا اثربخشی خود را حفظ کنند.
• اثربخشی محدود در برخی شرایط: در برخی شرایط محیطی یا در حضور جمعیت‌های بزرگ آفات، این روش‌ها ممکن است اثربخشی کمتری داشته باشند. بنابراین نیاز به استفاده از روشهای دیگر مبارزه ای در قالب مدیریت تلفیقی آفات می باشد.

نتیجه‌گیری

استفاده از روش های بیولوژیکی مختلف مانند استفاده از میکروارگانیسم ها: نماتودها، قارچ‌ها و زنبورهای پارازیتوئید در ترکیب با روش‌های زراعی و مکانیکی می‌تواند به طور قابل توجهی در کاهش جمعیت آفت کرم خراط موثر باشد. این روش‌ها نه تنها محیط زیست را آلوده نمی‌کنند بلکه به عنوان راهکارهایی پایدار و ایمن می‌توانند به کشاورزان در مدیریت بهتر باغات کمک کنند.

خرید فرومون کرم خراط

باتوجه به خطرناک بودن این آفت در باغات گردو و سیب و خسارت جدی آن به درختان میوه، کم اثر بودن روشهای شیمیایی در کنترل این آفت، مبارزه به موقع با آن از نکات کلیدی می باشد. بنابراین استفاده از تله های فرمونی جهت پایش و شکار انبوه و نیز فرمون های اخلال در جفتگیری در تمام جوامع کشاورزی توصیه شده است. لذا با توجه به ارائه این فرمون در شرکت زیست بانی پایا، جهت خرید فرمون جنسی کرم خراط و یا فرمون اخلال در جفت یابی کرم خراط به همراه تله دلتا و تله قیفی با کارشناسان ما در شرکت زیست بانی پایا تماس حاصل بفرمایید.