توضیحات
مگس جالیز و خربزه
نام علمی: Bactrocera (Dacus) cucurbitae Coquillett
نام انگلیسی: Melon fly
راسته: Diptera
خانواده: Tephritidae
اهمیت اقتصادی
مگس جالیز و خربزه یکی از جدیترین آفاتی است که کشاورزان باید با آن مبارزه کنند. این گونه آفت خربزه، هندوانه، چنبر، خربزه وحشی، دستنبو، طالبی، خیار، کدو و به طور کلی میوه گیاهان خانواده کدوئیان می باشد. این آفت از مشکل سازترین آفات در کشورهای روسیه، شرق ماوراء قفقاز، سوریه، ترکیه، ایران، عراق، افغانستان و هند میباشد. خسارت آن در ایران تاکنون روی هندوانه رویت نشده است. مگس خربزه یکی از مهمتریت آفات گیاهان جالیزی در ایران است و اولین بار در دنیا در سال 1891 میلادی از بلوچستان گزارش گردید. در مزارع ایران برخی سال ها خسارت به 50 تا 70 درصد و حتی به 100 درصد نیز می رسد. مگس خربزه از آفات قرنطینه ای است، که عمدتا لاروها با تغذیه از میوه‌ها خسارت را تشدید میکنند.
نام های دیگر این آفت
Chaetodacus cucurbitae (Coquillett)
Bactrocera cucurbitae (Coquillett)
Strumeta cucurbitae (Coquillett)
Zeugodacus cucurbitae (Coquillett)
مناطق جغرافیایی
مگس جالیز و خربزه اگرچه در هاوایی یافت موجود است. مگس خربزه آفت بومی در هند، محسوب میشود و در بیشتر مناطق جنوب شرقی آسیا پراکنده شده است. در بسیاری از کشورهای غرب آسیا، آفریقا، اقیانوسیه نیز فعالیت دارد. از تمام نقاط گرم و خشک ایران مانند اطراف ورامین و کرج به شدت گسترش دارد. خسارت این آفت اغلب موارد بسیار شدید است. بعضی از مزارع طالبی به خصوص ارقام طالبی پوست صاف خسارت بیش از ۴۰ درصد را باعث میگردند و در مزارع تولید طالبی لبنان این آفت همراه با .Aphis gossypii kalt در زمره عوامل محدود کننده تولید طالبی هستند.
شکل شناسی مگس جالیز و خربزه
تخم
تخم به بیضی شکل، سفید رنگ و حدود ۲ میلیمتر طول دارد. تخم‌ها از نظر طولی تقریباً به شکل خمیده هستند.
لارو
لارو به رنگ سفید شیری و بدون پا و به طول۱۰تا ۱۲ میلیمتر میرسد. لارو استوانه‌ای‌شکل، کشیده که در انتها باریک است و بخش شکمی تا حدودی منحنی دارد. قلاب دهنی جلویی دارد، نواحی شکمی دوکی‌شکل و دم پهن دارد..
شفيره
شفیره بطول ۵ تا ۶میلیمتر و رنگ شفیره از قرمز تیره یا زرد متمایل به قهوه‌ای تا سفید تیره متغیر است.
حشره کامل
حشره کامل ابعادش به طول 6-8 میلیمتر و به رنگ زرد روشن که سطح پشتی قفس سینه آن دارای خال‌های سیاه رنگ است. فرق سر قهوه‌ای و در مجموع، سر نارنجی رنگ است و موهای بلند زرد رنگی روی آن مشاهده میشود. شکم زرد نارنجی و پوشیده از موهای نسبتا بلند بوده و به رنگ زرد طلایی است. بال‌ها شفاف است و دارای سه نوار عرضی زرد رنگ، دو نوار داخلی مستقیم و دارای یک نوار انتهایی خمیده و زاویه دار میباشد.
نحوه خسارت مگس خربزه
خسارت مگس جالیز و خربزه در دوره لاروها ایجاد میگردد. اولین نشانه آسیب مگس خربزه، پیدایش لکه‌های کوچک و یا برجستگی در محل تخمریزی روی میوه میباشد. لاروهای مگس خربزه پس از خارج شدن از تخم، شروع به تغذیه از بافت میوه و ایجاد سوراخی در داخل پوست میوه خربزه کرده و با تغذیه لاروها، بافت مجاور این دالان‌ها سخت و قهوه‌ای رنگ شده و ممکن است میوه‌های جوان آلوده، نیز ریزش کنند و همزمان با رشد و نمو لاروها، پوسیدگی داخل میوه نیز بیشتر شود. در نتیجه باعث کاهش بازارپسندی و ايجاد راه نفوذ انواع پاتوژن ها نیز شود و در نهایت با گسترش عوامل ساپروفیتی موجب گندیده شدن میوه‌ها گردند. پس از اتمام تغذیه، لاروها پوست میوه را سوراخ و میوه را ترک کرده و داخل خاک تبدیل به شفیره می‌شوند. مگس خربزه در مناطق شمالی و استان‌های مرکزی ایران 2 تا 3 نسل در سال داشته، و زمستان گذرانی این حشره به صورت شفیره در عمق 10 تا 12 سانتیمتری در داخل خاک است.
زیست شناسی
بیشترین فعالیت و پرواز مگس جالیز و خربزه از اوایل خرداد تا اواسط مهرماه مصادف با تشکیل میوه‌ها می باشد. طول دوره زندگی مگس خربزه تقریبا 2 ماه میباشد. حشره ماده مگس خربزه پس از یک هفته جفتگیری کرده و به وسیله تخمریز خود پوست میوه جوان میزبان را سوراخ و تخم‌ها را به صورت انفرادی در زیر پوست میوه و یا گاهی روی آن قرار میدهد. هر مگس ماده به طور جمعی تقریبا 100 تا 125 عدد تخم می‌گذارد، و در هر میوه فقط یک عدد تخم قرار میدهد. گاها در برخی میوه‌های آلوده، در یک میوه چند سوراخ تخمریزی یا چند لارو مگس دیده میشود که احتمال دارد چندین مگس خربزه روی یک میوه تخمریزی کنند. تخم ها پس از 2-7 روز تفریخ و لاروهای جوان بلافاصله به میوه حمله کرده و به آن خسارت وارد میکند. دوره لاروی 1-2 هفته در تابستان و 3 هفته در پاییز به طول می انجامد. سپس لاروها در زیر خاک و یا گاهی در داخل میوه به شفیره تبدیل میگردد.
ردیابی و کنترل مگس خربزه
استفاده از فرومون های جنسی برای تعیین ظهور حشرات کامل و تعیین تاریخ کنترل شیمیایی میتوان بهره برد.
نوع و نحوه تله گذاری:
استفاده از تله دلتا،تله مکفیل یا سطلی و تله سراتراپ توصیه شده است. تله ها بایستی به یک قیم یا تکیه گاه در ارتفاع حدود 1 متر بالاتر از سطح گیاه میزبان آویزان گردد.
تعداد تله جهت ردیابی: 2-1 تله در هکتار
زمان بازدید: تله ها باید هر 7 تا 10 روز بازدید شوند.
زمان تعویض فرمون: کپسول فرومون هر 3-4 هفته یکبار تعویض شود.
شرایط نگهداری: در دمای زیر صفر در یخچال برای 2 سال نگهداری شود.
نقد و بررسی‌ها
هنوز بررسی‌ای ثبت نشده است.