فرمون کرم قوزه پنبه

توضیحات

کرم غوزه پنبه

نام علمی:  Hübner  Helicoverpa (Heliothis) armigera

نام انگلیسی: Cotton bollworm

راسته: Lepidoptera

خانواده: Noctuidae

مناطق جغرافیایی

کرم غوزه پنبه گونه ای پلی فاژ و همه جایی، این آفت در اکثر مناطق پنبه کاری کشور نظیر استان های شمالی و مرکزی از جمله گرگان، گنبد، دشت مغان، کرمان و فارس انتشار دارد و از نظر قرنطینه ای به عنوان یک آفت قرنطینه داخلی گزارش شده است.

شکل شناسی کرم غوزه پنبه

تخم

تخم کرم غوزه پنبه به شکل نیم کروی و پهن با قاعده مسطح میباشند. رنگ آنها ابتدا سفید مایل به زرد بوده که با رشد در دوره جنینی تیره تر میشوند، هنگام تفریخ به رنگ قهوه ای تبدیل و اندازه آن 0.5 تا 0.6 میلیمتر میشود. بین دو قطب آنها 14 شیار متصل به هم کشیده شده وجود دارد.

لارو

لاروهای این آفت دارای رنگهای بسیار متنوع بوده ولی عموما” سبز روشن هستند. لارو جوان به رنگ سفید متمایل به کرم با کپسول سر قهوه ای  تا سیاه رنگ است. طول لارو سن یک 0.7 تا 0.8 میلیمتر و پس از تکمیل رشد، در سن آخر ، طول آن به 30 تا 40 میلیمتر میرسد . در طول بدن لاروها خطوط تیره ای وجود دارد. بعلاوه ، در طرفین بدن آنها نیز یک خط تیره و یک خط روشن وجود دارد.

شفيره

اندازه شفیره 18 تا 23 میلیمتر با سطح صاف و رنگ آن متغیر، از زرد کهربایی روشن تا قهوه ای بلوطی مشاهده میشود. همچنین در انتهای بدن شفیره 2 عدد خار یک میلیمتری وجود دارد.

حشره کامل

حشره کامل کرم غوزه پنبه پروانه ای است و عرض بدن 35 – 40میلیمتر ،رنگ بدن بسیار متغیر است; ماده ها از نرها تیره تر ولی معمولا خاکستری یا سبز روشن میباشد . معمولا” بال هایی جلویی به رنگ قهوه ای روشن بوده و دارای یک لکه لوبیایی و یک لکه گرد تیره هستند. علاوه بر این، بال های جلویی دارای یک نقطه سیاه رنگ بوده و در حاشیه خارجی آنها یک نوار عرضی موجدار وجود دارد . بالهای عقبی کرم غوزه پنبه  سفید رنگ و در حاشیه خارجی دارای یک هاله تیره پهن است. اطراف بال ها دارای ریشک میباشد.

 نحوه خسارت کرم قوزه پنبه

لارو این آفت روی گوجه فرنگی علاوه بر تغذیه از میوه و سوراخ کردن آن، باعث رشد قارچ مولد دوده یا فوماژین در محل سوراخ میشود و موجب فساد میوه ها نیز میگردند. در مزارع نخود و نخود فرنگی نیز لارو وارد غلاف میشود و از دانه تغذیه میکند. در مزارع پنبه، لاروها پس از ظاهر شدن، ابتدا از پارانیشم برگ های جوان و جوانه های انتهایی  و سپس از غنچه، گل و غوزه تغذیه می نمایند. با سوراخ کردن غوزه ها و ورود به داخل آنها از الیاف پنبه تغذیه کرده و همچنین در غوزه پنبه سوراخی ایجاد نموده و قسمتی از بدن خود را داخل آن کرده و قسمت عقبی را روی جدار خارجی معلق باقی مانده و تغذیه میکند. لاروها پس از وارد شدن به  قوزه ها با تغذیه از الیاف قوزه ها باعث کوتاهی، کثیفی و کاهش ارزش اقتصادی الیاف میشوند. در مواردی تمام لارو داخل قوزه نمی شود و نیمی از آن خارج از قوزه باقی می ماند. غالبا سوراخ ورودی بالای قوزه می باشد.

زیست شناسی

کرم غوزه پنبه زمستان را در اکثر مناطق کشور به صورت شفیره در عمق 4 تا 10 سانتیمتری داخل خاک سپری میکند و در اوایل بهار وقتی که درجه حرارت هوا به حدود 18 تا 20 درجه سانتی گراد میرسد ، به فرم حشره بالغ تبدیل میشود. اولین گروه از پروانه ها در دهه اول فروردین ماه در طبیعت ظاهر شده و حشرات ماده پس از ظهور، چندین بار جفتگیری کرده و سپس تخمریزی میکند. هر حشره ماده در طول عمر خود بین 500 تا 2700 عدد تخمریزی میکند. تخم ها بر حسب شرایط اقلیمی پس از 3 تا 10 روز تفریخ شده و دوره ی لاروی 18 تا 20 روز بوده و هر لارو در طول این دوره چند قوزه را مورد حمله خود قرار میدهد. در یک غوزه ممکن است چندین لارو هم وجود داشته باشد، ولی اغلب در روی یک قوزه بیش از یک لارو مشاهده نمیشود، زیرا مواقعی که تعداد لارو در داخل یک قوزه بالا باشد همخواری هم اتفاق می افتد و اغلب لاروهای جوان توسط لاروهای درشت و مسن خورده میشوند. پس از رشد کامل لاروها به روی خاک می افتند و در خاک به شفیره تبدیل میشوند. دوره شفیرگی یک تا سه هفته به طول می انجامد، ولی دوره شفیرگی نسل آخر طولانی تر بوده و از پاییز تا بهار سال آینده طول میکشد. این حشره در مناطق سرد 2 تا 3 نسل در سال دارد و در مناطق معتدل 4 تا 5 نسل در سال ایجاد می نماید. میزان خسارت آفت در پنبه از اواسط تیرماه تا اواسط مهرماه و مصادف با ظهور حداکثر غنچه، گل و غوزه های جوان در مزرعه پنبه میباشد.

 ردیابی و کنترل کرم قوزه پنبه

تله های فرومونی راهکار مناسبی برای جذب حشرات بالغ و به دام انداختن آن ها هستند. استفاده از فرومون های جنسی برای تعیین تاریخ دقیق سمپاشی بسیار مفید است.

نوع و نحوه تله گذاری:

تله‌ دلتا، تله بالی و تله قیفی برای ردیابی و کنترل این آفت توصیه شده است. تله ها بایستی در مزرعه و در ارتفاعی برابر با ارتفاع محصول نصب شوند. برای این کار بایستی از قیم های چوبی یا پلاستیکی استفاده نمود.

تعداد تله جهت ردیابی: 2-1 تله در هکتار

زمان بازدید: تله ها باید هر 7 تا 10 روز بازدید شوند.

زمان تعویض فرمون:  کپسول فرومون هر 3-4 هفته یکبار تعویض شود.

شرایط نگهداری: در دمای زیر صفر در یخچال برای 2 سال نگهداری شود.