توضیحات
کرم ساقه خوار اروپایی ذرت
نام علمی: Ostrinia nubilalis
نام انگلیسی: European corn borer
راسته: Lepidoptera
خانواده: Pyralidae
اهمیت اقتصادی
گیاه ذرت (Zea mays) از ﻗﺪﯾﻤﯽﺗﺮﯾﻦ ﮔﯿﺎﻫﺎن زراﻋﯽ از ﺧـﺎﻧﻮاده ﮔﺮاﻣﯿﻨـﻪ به حساب می‌آید که بدلیل داشتن قدرت سازگاري بـالا در بـين محـصولات زراعي از جايگـاه ويـژه اي برخوردار ميباشد. سطح وسیع زیر کشت ذرت در ﻧﻘﺎط ﻣﺨﺘﻠﻒ دﻧﯿﺎ ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪه است ﮐﻪ آﻓﺎت و ﺑﯿﻤﺎریﻫﺎی گوناگونی به اﯾﻦ ﻣﺤﺼﻮل خسارت وارد میکند که مهمترین آنها آفت کرم ساقه خوار ذرت میباشد. کرم ساقه خوار اروپایی ذرت Ostrinia nubilalis ، آفتی چند خوار یا ﭘﻠﯽﻓﺎژ بوده که دارای ﻃﯿﻒ وﺳﯿﻊ ﻣﯿﺰﺑﺎﻧﯽ هستند و در دﻧﯿﺎ ﺑﻪ ﺣﺪود ۲۰۰ ﮔﻮﻧﻪ ﮔﯿﺎه میزبان ﺧﺴﺎرت وارد می نماید. گیاهان زراﻋﯽ ﮐﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﮐﺮم ﺳﺎﻗﻪ ﺧﻮار اروﭘﺎﺋﯽ ذرت ﻣﻮرد ﺣﻤﻠﻪ ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮﺪ شامل ذرت بخصوص ذرت دانه ای، ﮔﻨﺪم، ذرت، ﭼﻐﻨﺪرﻗﻨﺪ، ﭘﻨﺒﻪ، چاودار، ﺑﺎدمجان، ﺳﻮﯾﺎ، ﺳﻮرﮔﻮم، آﻓﺘﺎﺑﮕﺮدان، ﮐﻨﺠﺪ و برخی علفهای هرز مانند یولاف وحشی، سلمه تره، لویی، نی معمولی و غیره و همچنین ﺧﺴﺎرت اﯾﻦ آﻓﺖ روی گیاه ﮐﻨﻒ، ﻧﯿﺸﮑﺮ و ﺑﺮﻧﺞ ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ.
مناطق جغرافیایی
کرم ساقه خوار اروپایی ذرت اولین بار در آمریکای شمالی گزارش شد. آفت اقتصادی مزارع ذرت مانیتوبا به صورت پراکنده بوده است. كرم ساقه خوار اروپایی ذرت از جمله آفات كليدي ذرت بوده كه در شمال و شمال غرب كشور خسارات زيادي وارد ميسازد .در ايران در استان هاي گلستان، مازندران، گيلان، اردبیل و آذربايجان شرقي گسترش دارد. در منطقـه مغـان در روي ذرت و سورگوم آفت اصلي و كليدي بحساب می آید. علاوه بر این در استان‌های نظیر ﻓﺎرس، ﻗﻢ و ﺳﺎﯾﺮ ﻧﻘﺎط ﮐﺸﻮر ﺑﻪ ﺟﺰ ﻣﺰارع ذرت ﻫﻤﺪان نیز ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ.
شکل شناسی کرم ساقه خوار اروپایی ذرت
تخم
تخم ها گرد، پهن، در ابتدا سفید و بتدریج تیره شده، تخمها به صورت دستجات ۱۵ تا ۲۰تایی نامنظم معمولا در سطح زیرین برگ گذاشته میشود.
لارو
بدن ﻻروﻫﺎ ﺑﻪ رﻧﮓ سفید کرمی با سر قهوه ای رتگ بوده و طول لارو حدود 18-24 میلیمتر است. در طول بدن لاروها دارای نوار ارغواني رنگ دیده میشود. روی هر حلقـه بـدن لارو چهار نقطه تيره كه روی هر نقطه نيز يك مو مشاهده ميشود، وجود دارد. دوره ﻻروی ﺣﺪود ۵۰ روز به ﻃﻮل می انجامد.
شفيره
شفيره به رنگ قهوه اي و به طول 12-15 ميليمتر و داخل يك پيله ظريف و نازک در ساقه ذرت تشكيل ميگردد.
حشره کامل
شبپره های ﺑﺎﻟﻎ ﺣﺪود 27-31 میلیمتر طول دارند. ﻣﺎدهﻫﺎ ﺑﻪ رﻧﮓ زرد ﮐﻢ رﻧﮓ ﺗﺎ ﻗﻬﻮه اي روﺷﻦ و جنس ﻧﺮ ﺗﯿﺮهﺗﺮ بنظر دیده میشوند. علاوه براین نقش و نگار روی بال آن ها نيز با پروانه های ماده متفاوت است. روی بالها در حاشيه خارجي دو نوار شكسته و موجدار بموازات حاشيه قرار دارد. ﻃﻮل ﻋﻤﺮ ﺣﺸﺮات کامل ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻌﻤﻮل ۱۸ ﺗﺎ ۲۴ روز اﺳﺖ.
نحوه خسارت کرم ساقه خوار اروپایی ذرت
ايـن حشره در مناطق پراكنش خود در ايران ، قبل از حمله به ذرت ابتدا در اوايل بهار به مزارع گندم حمله و آسیب وارد میکند و با خسارت به اين محصول نسل اول خود را سپري ميكند.
اوﻟﯿﻦ علایم آﻟﻮدﮔﯽ در ﻣﺮاﺣﻞ اوﻟﯿﻪ ﺗﺸﮑﯿﻞ ذرت ﻇﺎﻫﺮ شده ﮐﻪ ﻻروﻫﺎ ﺑﺎ ﺗﻐﺬﯾﻪ از ﺑﺮگﻫﺎ وارد ذرت شده و ﺧﺴﺎرﺗﺸﺎن ظاهر میشود.
لاروهاي اين آفت پس از خروج از تخم ابتدا از برگهـاي ذرت تغذيـه نمـوده و سپس با ایجاد سوراخ در ساقه و گل آذين وارد آن مـيشـوند. محـل ورود لارو بـه سـاقه غالبـاً در نزديكـي گره هاي ساقه است كه اين سوراخها با خاك اره و فضولات لاروی كه بيرون آمده براحتـي قابـل تشخيص است. لارو اين آفت با تغذيه از داخل ساقه و ايجاد دالان در آن باعـث قطـع جريـان شـيره آوندی شده در نتيجه گياه ضعيف شده و اين امر باعث كاهش عملكرد محصول میشود. ساقه هاي آلوده در اثر وزش باد شكسته شده و خسارت تشديد ميگردد. تغذيه لاروهاي آفت از محور كاكل ذرت باعث شكسته شدن آنها، اخلال در گرده افشاني و عدم تلقيح بوته ها شده كـه منجر به خسارت به بوته هاي ذرت میگردد. لاروهاي نسل سوم اين آفت به بلال نيز حمله كـرده باعـث كـاهش محصول و از بين رفتن بازارپسندي بلال ميشوند. سوراخ ايجاد شده در ساقه بوسيله لاروهاي ساقه خوار اروپائي ذرت، محل مناسبي براي ورود و فعالیت قـارچ فوزاريـوم بوده و رابطه مستقيم بين تراكم جمعيت اين آفت و ميزان آلودگي به بيماري فوزاريـوم ميـوه ذرت وجـود دارد.
لاروها پس از خروج از تخم و تغذيه مختصر از برگهاي گندم از محل نزديك به گـره هـاي سـاقه وارد شده و شروع به تغذيه ميکند. در اثر تغذيه لارو، گياه گندم ضعيف شده و پس از مدتي خوشه ها سـفيد رنگ شده، دانه هاي گندم تشكيل نشده، كوچك و چروكيده ميشوند. علائـم خـسارت ايـن آفت تا قبل از سفيد شدن خوشه ها در مزرعه قابل تشخیص نمیباشد.
زیست شناسی
کرم ساقه خوار ذرت زﻣﺴﺘﺎن را ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻻرو كامل داﺧﻞ ﺑﻘﺎﯾﺎی ﮔﯿﺎﻫﯽ آلـوده ذرت در مزرعـه يا داخل ساقه میزبان ثانویه (علف هرز مستك یا نی) میگذراند. و در اواﯾﻞ ﺑﻬﺎر لاروها در داخل بقاياي ساقه آلوده در مزرعه و يا داخل علف هرز مستك تبديل به شفيره شده و سپسﺣﺸﺮات ﮐﺎﻣﻞ آن ﻇﺎﻫﺮ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ. حشرات ماده تخم های خود را در سطح زيرین برگ گياهان ميزبان ميگذارند. طول دوره جنيني تخم حدود 6-9 روز مي باشد. اﯾﻦ ﺣﺸﺮه ﺗﺨﻢﻫﺎی ﺧﻮد را ﺑﻪﻃﻮر دﺳﺘﻪای در ﭘﺸﺖ ﺑﺮگﻫﺎی ﻧﺎﺣﯿﻪ وﺳﻂ ﺑﻮﺗﻪ ذرت ﻗﺮار ﻣﯽدﻫﺪ. لاروي اين آفت حدود 4 – 5 هفته طول ميكشد و طول دوره شفيرگي 10روز است. طول دوره هر نسل آفت در شرايط محيطـي 30-65 روز ميباشد. این آفت معمولا ۳ نسل در سال دارد.
ردیابی و کنترل کرم ساقه خوار اروپایی ذرت
نوع و نحوه تله گذاری:
تله دلتا و تله قیفی جهت کنترل کرم ساقه خوار اروپایی ذرت توصیه میشود.
تعداد تله جهت ردیابی: 5-1 تله در هکتار
زمان بازدید: تله ها باید هر 7 تا 10 روز بازدید شوند.
زمان تعویض فرمون: کپسول فرومون هر 3-4 هفته یکبار تعویض شود.
شرایط نگهداری: در دمای زیر صفر در یخچال برای 2 سال نگهداری شود.
نقد و بررسی‌ها
هنوز بررسی‌ای ثبت نشده است.